Điều 75 Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) ghi nhận trợ giúp viên pháp lý là một trong những người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự và khoản 6 Điều 48 BLTTDS quy định Thẩm phán có trách nhiệm “giải thích, hướng dẫn cho đương sự biết để họ thực hiện quyền được yêu cầu trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý”.
Chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, là lựa chọn chiến lược, đã trở thành phong trào, là xu thế đang diễn ra rất mạnh mẽ, sâu rộng trên thế giới. Nhiều văn kiện và nghị quyết của Đảng đã đề cập sâu sắc về chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số trong các mục tiêu, quan điểm phát triển và đột phá chiến lược; xác định chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.
Một vấn đề đang rất được quan tâm trong hoạt động trợ giúp pháp lý trên thế giới đó là chất lượng dịch vụ trợ giúp pháp lý. Ở một số quốc gia, Quy tắc ứng xử nêu rõ tầm quan trọng của tính độc lập, đồng thời cung cấp hướng dẫn thực tế về các vấn đề liên quan đến chất lượng, chẳng hạn như số lượng hồ sơ quá tải và nghĩa vụ cung cấp dịch vụ trợ giúp pháp lý một cách công bằng và không phân biệt đối xử. Đảm bảo chất lượng là một vấn đề quan trọng, đặc biệt khi nó đặt ra vấn đề về sự can thiệp của Nhà nước đối với tính độc lập của luật sư. Các Nguyên tắc và Hướng dẫn của Liên hợp quốc về Tiếp cận trợ giúp pháp lý trong Hệ thống Tư pháp Hình sự (UNPG) quy định rằng các Quốc gia cũng có trách nhiệm "đảm bảo rằng những người thực hiện trợ giúp pháp lý có thể thực hiện công việc của họ một cách hiệu quả, tự do và độc lập" (Nguyên tắc 12).
Chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi là một trong những chính sách lớn được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Nhằm đảm bảo quyền lợi cho người cao tuổi một cách tổng thể, toàn diện, ngày 21 tháng 12 năm 2021 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2021 – 2030. Một trong những nội dung của Chương trình là trợ giúp pháp lý cho người cao tuổi thuộc diện được trợ giúp pháp lý.
Trợ giúp pháp lý là một chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước dành cho những người không có khả năng sử dụng dịch vụ pháp lý có thu phí, theo đó người nghèo, người yếu thế trong xã hội được sử dụng dịch vụ pháp lý miễn phí khi có vướng mắc, tranh chấp pháp luật. Trợ giúp pháp lý góp phần giúp người dân giảm nghèo về pháp luật, do đó, Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2006 và Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2017 đều xác định người nghèo là nhóm đối tượng ưu tiên đầu tiên trong các nhóm đối tượng được trợ giúp pháp lý. Theo tính toán sơ bộ, người được trợ giúp pháp lý là người nghèo chiếm tỷ lệ khá lớn với hơn 1.000.000 hộ, chiếm 10,8% tổng số diện người được trợ giúp pháp lý.
Theo quy định tại Hiến pháp quốc gia, quyền có luật sư, sử dụng luật sư công ở Mỹ đã có 60 năm, theo quyết định của Tòa án tối cao năm 1963, quyền có luật sư được quy định trên toàn liên bang nhưng việc thực hiện là do các bang và chính quyền cơ sở, kết quả là quy định này mang lại hiệu quả.
Thực hiện Kế hoạch công tác năm 2023, sự chỉ đạo của các cơ quan quản lý nhà nước về trợ giúp pháp lý năm 2023, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tích cực, chủ động triển khai các mặt hoạt động và đạt được một số kết quả quan trọng, góp phần làm nên thành công của hoạt động trợ giúp pháp lý trong toàn quốc.
Chế định người thực hiện trợ giúp pháp lý là một trong những chế định quan trọng của công tác trợ giúp pháp lý, là một trong những yếu tố làm nên chất lượng, hiệu quả của công tác trợ giúp pháp lý. Đến nay, trải qua hơn 26 năm hình thành và phát triển, chế định này đã dần được hoàn thiện. Bài viết xin giới thiệu về sự phát triển chức danh người thực hiện qua các giai đoạn phát triển trợ giúp pháp lý.