Trợ giúp pháp lý là việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho người được trợ giúp pháp lý trong vụ việc trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật Trợ giúp pháp lý. Đây là dịch vụ công thiết yếu góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật. Một trong những hình thức trợ giúp pháp lý mang hiệu quả cho người nghèo, người yếu thế, đối tượng chính sách trong thời gian qua là hoạt động tham gia tố tụng trong các vụ án hình sự, dân sự, hành chính…
TRỢ GIÚP PHÁP LÝ CHO NẠN NHÂN BẠO LỰC GIA ĐÌNH
Từ 01/6 – 30/6/2025 được phát động là Tháng hành động vì trẻ em năm 2025 với chủ đề “Ưu tiên nguồn lực hoàn thành các mục tiêu vì trẻ em”. Sau đây bài viết xin giới thiệu đến Quý độc giả chính sách trợ giúp pháp lý cho trẻ em, đây là một trong những chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước ta trong việc bảo vệ quyền của trẻ em, kết quả của hoạt động này và một số đề xuất giải pháp.
“Phát huy vai trò trợ giúp pháp lý trong thực hiện các chính sách an sinh xã hội” – Đây là yêu cầu của Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp (theo Thông báo số 108-TB/TPTW ngày 18/11/2024 của Văn phòng Trung ương Đảng).
Năm 2024, có số lượng vụ việc trợ giúp pháp lý trong tố tụng cho người nghèo, người yếu thế, người chính sách đạt mốc cao nhất từ trước đến nay. Cụ thể, số vụ việc tham gia tố tụng hoàn thành trong năm 2024 là 30.538 vụ việc (tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023)
Trợ giúp pháp lý mang giá trị cốt lõi về bảo vệ quyền con người, của Nhà nước pháp quyền đồng thời là công cụ để Nhà nước thực hiện các cam kết quốc tế tại Việt Nam. Với những kết quả đạt được của công tác trợ giúp pháp lý thời gian qua nói chung và trong năm 2024 nói riêng đã tiếp tục khẳng định vai trò của trợ giúp pháp lý trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người nghèo, người có công với cách mạng và đối tượng yếu thế, dễ tổn thương trong xã hội, thể hiện rõ nét chức năng xã hội của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật; góp phần xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và thực hiện chính sách an sinh xã hội, phát triển sinh kế, giảm nghèo bền vững… Sau đây xin điểm lại một số kết quả nổi bật của công tác trợ giúp pháp lý trong năm 2024 trên toàn quốc như sau:
Ngày 10/12 hằng năm được Liên hợp quốc chọn là Ngày Nhân quyền thế giới. Trong nhiều năm qua, công tác trợ giúp pháp lý đã và đang nỗ lực không ngừng để bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh
Đến nay, Việt Nam có khoảng 7 triệu người khuyết tật, chiếm 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lên, trong đó có 58% là nữ, 28,3% là trẻ em; hơn 1 triệu người khuyết tật nặng và đặc biệt nặng. Mỗi năm, Liên hiệp hội về người khuyết tật Việt Nam sẽ đưa ra một chủ đề với thông điệp khác nhau và năm 2024 chủ đề được đưa ra là “Cùng hành động để người khuyết tật tiếp cận và sống độc lập”
Ngày 29/6/2018, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao ký ban hành Thông tư liên tịch số 10/2018/TTTT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC quy định về phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý (TGPL). Việc ban hành Thông tư liên tịch số 10 tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới công tác phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng, quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, tổ chức và người thực hiện TGPL; số lượng và chất lượng những vụ, việc tham gia tố tụng trong toàn quốc đã có những bước tiến đáng kể, người bị buộc tội, đương sự, bị hại được tiếp cận sớm với TGPL. Trong quá trình thực hiện vụ việc từ giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử, về cơ bản người thực hiện TGPL được các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng tạo điều kiện để bảo đảm việc bào chữa/bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL. Vì vậy, số lượng vụ việc do các cơ quan tiến hành tố tụng giới thiệu, thông báo, thông tin đến các tổ chức thực hiện TGPL chiếm tỷ lệ cao trong số các vụ việc tham gia tố tụng do các tổ chức thực hiện TGPL thực hiện.