Theo Công ước Liên hợp quốc về Quyền trẻ em năm 1989 và theo pháp luật của nước Việt Nam (Khoản 1 Điều 21 Bộ luật Dân sự năm 2015), thì người chưa thành niên (sau đây viết tắt là CTN) là người dưới 18 tuổi. Đặc điểm của người ở độ tuổi này là nhận thức về pháp luật cũng như về mọi mặt của cuộc sống chưa đầy đủ, chưa có khả năng đánh giá được tính nguy hiểm của hành vi mình thực hiện, còn nông nổi, dễ bị kích động, dễ bị tổn thương và có nhu cầu cần được chở che. Chúng ta biết rằng, tuổi trẻ là tương lai của đất nước, nhưng thật đáng trăn trở, khi mà những năm gần đây, tình trạng người chưa thành niên vi phạm pháp luật và phạm tội trên toàn quốc nói chung và ở tỉnh Nghệ An nói riêng có xu hướng gia tăng cả về số lượng, quy mô, tính chất phức tạp và trẻ hóa. Điều này đặt ra một thách thức không hề nhỏ đối với việc đảm bảo an ninh trật tự xã hội cũng như công tác trợ giúp pháp lý (sau đây viết tắt là TGPL) đối với người ở lứa tuổi này trong viễn cảnh kỷ nguyên phát triển của dân tộc. Vấn đề này đặt ra yêu cầu cho việc hoạch định chính sách là phải có giải pháp đồng bộ về mọi mặt để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cũng như ý thức sống có trách nhiệm với bản thân và xã hội cho người ở lứa tuổi này. Bài viết này đề cập đến công tác trợ giúp TGPL cho người chưa thành niên trên địa bàn tỉnh nhà và một số yêu cầu trong tình hình mới.
Trong hành trình lặng lẽ đi tìm công bằng cho người yếu thế, Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) nhà nước tỉnh Kiên Giang (nay là An Giang) đã dùng quyền kiến nghị như một mũi bút sắc, mở ra lối thoát cho những vụ việc tưởng chừng bế tắc. Hai trường hợp của cháu N và bà M là minh chứng rõ nét cho giá trị của tiếng nói pháp luật khi được cất lên đúng lúc.
Theo Quyết định số 68/QĐ-BTP ngày 10/01/2025 của Bộ Tư pháp phê duyệt Kế hoạch hoạt động năm 2025 của Dự án “Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế”, do Ngân hàng thế giới (WB) tài trợ từ nguồn quỹ phát triển xã hội Nhật Bản, Sở Tư pháp tỉnh Lào Cai xây dựng Đề án số 1210/ĐA-STP ngày 30/10/2025 về tổ chức một số hoạt động thuộc Dự án, trong đó có hoạt động tập huấn kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, thẩm định, đánh giá chất lượng, hiệu quả dịch vụ trợ giúp pháp lý.
Giữa những lặng lẽ của đời sống người khuyết tật, có những câu chuyện mà nỗi đau không nói thành lời, và cũng có những khoảnh khắc ấm áp giúp họ thêm vững tin để bước tiếp. Năm năm qua, bên cạnh sự nghiệt ngã của số phận, vẫn có những sự đồng hành lặng lẽ, những bàn tay chìa ra đúng lúc để mỗi phận đời mong manh tìm thấy ánh sáng của sự cảm thông và công bằng. Hành trình ấy không ồn ào, nhưng đủ để nhắc rằng trong cuộc đời này, vẫn luôn có những tấm lòng chọn đứng về phía những người cần được chở che nhất.
Nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập lực lượng Công an nhân dân (19/8/1945 - 19/8/2025) và 20 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (19/8/2005 - 19/8/2025), tôi viết những dòng này không chỉ với tư cách một người làm nghề trợ giúp pháp lý suốt 20 năm, mà còn bằng tất cả sự chân thành từ những câu chuyện có thật. Đây là lời tri ân gửi đến lực lượng CAND tỉnh Kiên Giang (nay là An Giang) - đặc biệt là những Điều tra viên - những người không chỉ thực thi pháp luật, mà còn thắp lên hy vọng cho những phận đời trót lầm lỡ.
Từ những con đường đất đỏ dẫn vào các phum, sóc xa xôi cho đến phòng xử án - nơi ánh mắt lo âu của người nghèo chạm vào niềm hy vọng, những Trợ giúp viên pháp lý vẫn lặng lẽ đi cùng công lý. Ở họ, không chỉ có kiến thức pháp luật mà còn có một trái tim biết sẻ chia, giúp người dân tộc thiểu số tìm lại niềm tin rằng pháp luật luôn gần gũi và nhân văn.
Theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp về tổ chức các hoạt động trợ giúp pháp lý trong các Chương trình mục tiêu quốc gia, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Lào Cai đã xây dựng và triển khai thực hiện Kế hoạch số 28/KH-TTTGPL ngày 04/8/2025 về triển khai thực hiện hoạt động TGPL trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và Kế hoạch số 30/KH-TTTGPL ngày 05/8/2025 về triển khai thực hiện hoạt động TGPL trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh, từ ngày 02/11 đến ngày 15/11/2025, Trung tâm và chi nhánh đã kết hợp với các tổ chức đoàn thể ở địa phương và Hạt kiểm lâm khu vực, tổ chức được 06 buổi nói chuyện chuyên đề về trợ giúp pháp lý (TGPL) tại địa bàn thôn nghèo và khó khăn như: thôn Làng Pàm, Cốc Ly Thượng, Bản Lắp, Nậm Cài, Bản Mẹt và Trung Đô của xã Bảo Nhai với 298 lượt người dân tham dự.
Phát huy vai trò là địa chỉ pháp lý tin cậy, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh hướng hoạt động về cơ sở, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật, chấp hành tốt các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
Thực hiện Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, tỉnh Sơn La đã triển khai đồng bộ trên các lĩnh vực, trong đó có hoạt động trợ giúp pháp lý, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa.
Giữa những trang hồ sơ khô khan vẫn có những mảnh đời cần đến sự linh hoạt và lòng nhân ái. Ở Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) nhà nước số 1 tỉnh An Giang (trước đây là Kiên Giang), mỗi vụ việc không chỉ là câu chuyện về pháp luật, mà còn là câu chuyện về con người – nơi công lý được gìn giữ bằng cả trái tim của những người làm nghề TGPL.