Nâng cao nhận thức về quyền được trợ giúp pháp lý miễn phí cho người dân vùng núi Lạng SơnNgày 19/12/2025, tại các xã Thiện Long, Thiện Hòa và Thiện Thuật thuộc tỉnh Lạng Sơn, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) đã tổ chức thành công các Hội nghị tập huấn nâng cao kiến thức về trợ giúp pháp lý. Các hội nghị thu hút sự tham gia đông đảo của đại diện Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Lạng Sơn, chính quyền địa phương, cùng già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng, người dân và các tổ chức, cá nhân có liên quan trên địa bàn.Đưa trợ giúp pháp lý miễn phí vượt núi, băng rừng đến với người dân Lạng Sơn là một tỉnh miền núi, có nhiều khu vực địa lý phức tạp và hạ tầng giao thông còn nhiều hạn chế, trong khi đối tượng được trợ giúp pháp lý trên địa bàn chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Đồng thời, việc triển khai chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và không tổ chức cấp huyện đã làm mở rộng phạm vi địa bàn quản lý, kéo theo sự thay đổi về phân bố dân cư cũng như phạm vi các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Những biến động này đã tác động trực tiếp đến việc xác định nhu cầu và hiệu quả tổ chức cung cấp dịch vụ trợ giúp pháp lý tại cơ sở. Từ thực tiễn đó, hạn chế về trình độ dân trí, mức độ hiểu biết pháp luật và khả năng tiếp cận thông tin, cùng với khoảng cách địa lý xa trung tâm, đã khiến người dân gặp nhiều khó khăn trong việc chủ động tìm hiểu và yêu cầu trợ giúp pháp lý. Trên cơ sở đánh giá các yếu tố này, việc tổ chức các hội nghị tập huấn trực tiếp tại các xã vùng núi xứ Lạng được xác định là giải pháp phù hợp nhằm đưa thông tin pháp luật, đặc biệt là thông tin về quyền được trợ giúp pháp lý hoàn toàn miễn phí, đến gần hơn với người dân. Qua đó, hoạt động này góp phần đáp ứng kịp thời các nhu cầu pháp lý phát sinh trong đời sống hằng ngày của người dân trên địa bàn. Tập huấn sát thực tiễn, lấy người dân làm trung tâm Phát biểu khai mạc Hội nghị Đại diện lãnh đạo chính quyền địa phương bày tỏ cảm ơn Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp), Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Lạng Sơn và các báo cáo viên đã về cơ sở tổ chức hội nghị tập huấn. Chính quyền xã đánh giá đây là hoạt động có ý nghĩa, giúp người dân vùng núi hiểu rõ hơn quyền được trợ giúp pháp lý miễn phí, đặc biệt đối với đồng bào dân tộc thiểu số và nhóm yếu thế. Lãnh đạo xã bày tỏ sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn để lan tỏa thông tin về trợ giúp pháp lý tới từng thôn; đồng thời nhấn mạnh hội nghị là cơ hội quan trọng giúp người dân nắm rõ quyền lợi pháp lý của mình và mạnh dạn tìm đến trợ giúp pháp lý khi gặp vướng mắc.   Báo cáo viên tại Hội nghị. Nội dung tập huấn được xây dựng theo hướng thiết thực, dễ tiếp cận, tập trung vào những thông tin cốt lõi mà người dân và những người có uy tín trong cộng đồng cần nắm vững. Trên cơ sở đó, báo cáo viên đã làm rõ các nội dung trọng tâm như đối tượng được trợ giúp pháp lý, các trường hợp người dân có thể yêu cầu trợ giúp pháp lý, quyền và nghĩa vụ của người được trợ giúp pháp lý, cũng như cách thức liên hệ và gửi yêu cầu đến các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý khi phát sinh nhu cầu. Trong quá trình truyền đạt, báo cáo viên đặc biệt nhấn mạnh bản chất và ý nghĩa của trợ giúp pháp lý, trong đó khẳng định người được trợ giúp pháp lý không phải trả tiền hoặc bất kỳ lợi ích vật chất nào, không phân biệt vụ việc đơn giản hay phức tạp. Đây là điểm khác biệt căn bản giữa trợ giúp pháp lý với các dịch vụ pháp lý có thu phí, qua đó thể hiện rõ chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước, đồng thời khẳng định vai trò của trợ giúp pháp lý như một chỗ dựa pháp lý cho người yếu thế trong xã hội. Bên cạnh đó, báo cáo viên còn thông tin về việc Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đang phối hợp với các đơn vị liên quan hoàn thiện dự thảo Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý, trong đó có mở rộng người thuộc diện được trợ giúp pháp lý. Dự thảo luật dự kiến có nhiều nội dung đổi mới quan trọng, nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu thực tiễn và nâng cao hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý trong thời gian tới. Cùng với nội dung thiết thực, phương pháp truyền đạt tại các hội nghị được đánh giá là linh hoạt và phù hợp với điều kiện, đặc thù của địa phương. Thay vì trình bày theo lối một chiều, báo cáo viên chủ động lồng ghép nhiều tình huống minh họa gắn với đời sống thực tế của vùng núi Lạng Sơn như tranh chấp đất rừng, đất nương rẫy, mâu thuẫn trong quan hệ hôn nhân - gia đình hay những vướng mắc trong quá trình thực hiện thủ tục hưởng chính sách đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số. Cách tiếp cận gần gũi này đã giúp các quy định pháp luật về trợ giúp pháp lý trở nên dễ hiểu, dễ nhớ và dễ vận dụng vào thực tiễn. Trong suốt thời gian diễn ra hội nghị, các hoạt động được tổ chức đan xen giữa trình bày nội dung, trao đổi, thảo luận và giải đáp trực tiếp các câu hỏi của đại biểu. Không khí hội nghị diễn ra nghiêm túc nhưng sôi nổi, phản ánh rõ sự quan tâm và những nhu cầu pháp lý cụ thể của người dân tại cơ sở. Cùng với các nội dung được trao đổi trực tiếp, nhiều tài liệu truyền thông thiết thực đã được cung cấp tới người dân như sổ tay hướng dẫn tiếp cận trợ giúp pháp lý, tờ gấp về trợ giúp pháp lý cho người dân tộc thiểu số trong tố tụng dân sự, tờ rơi trợ giúp pháp lý cho người có công với cách mạng và các đối tượng khác trong lĩnh vực pháp luật hình sự, qua đó hỗ trợ người dân thuận tiện tra cứu và sử dụng khi cần thiết. Ghi nhận từ thực tế cho thấy, người dân tham dự đầy đủ, tập trung lắng nghe và theo dõi xuyên suốt chương trình. Đối với nhiều người, đây là lần đầu tiên họ được tiếp cận một cách hệ thống và rõ ràng về quyền được trợ giúp pháp lý cũng như các kênh tiếp cận dịch vụ này. Việc người dân chủ động trao đổi, đặt câu hỏi và chia sẻ tình huống cụ thể đã cho thấy nhu cầu tiếp cận thông tin pháp luật ở cơ sở là rất lớn, đồng thời khẳng định hiệu quả của việc tổ chức các hội nghị tập huấn trực tiếp tại địa phương. Thông qua các hội nghị, vai trò của già làng, trưởng bản và người có uy tín trong cộng đồng tiếp tục được nhấn mạnh với tư cách là “cầu nối” quan trọng giữa người dân và các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý. Các đại biểu được định hướng rõ ràng về trách nhiệm thông tin, hướng dẫn và hỗ trợ người dân tiếp cận đúng địa chỉ trợ giúp pháp lý khi có nhu cầu, thay vì trực tiếp tư vấn hay giải quyết vụ việc, qua đó góp phần bảo đảm việc sử dụng dịch vụ trợ giúp pháp lý đúng thẩm quyền và đúng đối tượng.   Sau tập huấn, nhiều đại biểu chia sẻ rằng trước đây họ thường nhìn nhận trợ giúp pháp lý chủ yếu như một hoạt động mang tính hỗ trợ nhân đạo. Việc được cung cấp thông tin đầy đủ và cụ thể đã giúp họ nhận thức rõ hơn rằng trợ giúp pháp lý là quyền lợi hợp pháp của người dân, được pháp luật ghi nhận và Nhà nước bảo đảm thực hiện. Sự chuyển biến về nhận thức này không chỉ góp phần củng cố niềm tin của người dân vào pháp luật, mà còn từng bước nâng cao vai trò của pháp luật trong đời sống hằng ngày tại cơ sở. Có thể khẳng định, các Hội nghị tập huấn về trợ giúp pháp lý được tổ chức tại các xã Thiện Long, Thiện Hòa và Thiện Thuật không chỉ mang ý nghĩa cung cấp thông tin, mà còn góp phần lan tỏa sâu rộng nhận thức về quyền được trợ giúp pháp lý ngay từ cơ sở. Việc đưa pháp luật đến gần hơn với người dân, đặc biệt thông qua vai trò kết nối của già làng, trưởng bản và người có uy tín trong cộng đồng, đã từng bước tạo dựng nền tảng để trợ giúp pháp lý đi vào đời sống một cách thực chất và hiệu quả. Trên cơ sở đó, trợ giúp pháp lý tiếp tục khẳng định vai trò là chỗ dựa pháp lý tin cậy của người dân, góp phần bảo đảm quyền tiếp cận công lý, củng cố niềm tin vào pháp luật và hướng tới xây dựng một xã hội công bằng, tiến bộ, lấy người dân làm trung tâm.   Thanh Hà - Diệu Linh Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý