Truyền thông về trợ giúp pháp lý giữ vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin về trợ giúp pháp lý (TGPL) đến với người dân, giúp người dân tiếp cận thông tin TGPL hiệu quả. Từ đầu năm đến nay, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Thái Nguyên luôn chú trọng đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về TGPL với nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Thông qua công tác TGPL, người dân, đặc biệt là người dân tộc thiểu số, người dân sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn được nâng cao hiểu biết về pháp luật, từ đó có ý thức chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của Nhà nước, qua đó góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội của địa phương.
Để thực hiện một cách đồng bộ, toàn diện và có hiệu quả chính sách, pháp luật về trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh trong năm 2022, Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh Thái Nguyên (Trung tâm) đã tham mưu cho Giám đốc sở Tư pháp đã ban hành các kế hoạch như: Kế hoạch công tác trợ giúp pháp lý năm 2022; Kế hoạch thực hiện Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTPBCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC năm 2022; Kế hoạch phối hợp và kiểm tra công tác trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tỉnh Thái Nguyên năm 2022; Kế hoạch đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý. Đồng thời Trung tâm cũng ban hành các kế hoạch chuyên đề cụ thể để thực hiện toàn diện công tác trợ giúp pháp lý năm 2022 như: Kế hoạch TGPL cho trẻ em năm 2022; Kế hoạch TGPL cho người khuyết tật có khó khăn về tài chính; Kế hoạch tư vấn pháp luật và truyền thông ở cơ sở; Kế hoạch truyền thanh ở cơ sở; Kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn; Kế hoạch cải cách hành chính và kiểm soát thủ tục hành chính; Kế hoạch phát động đợt thi đua cao điểm lập thành tích hướng tới kỷ niệm 25 năm Ngày thành lập Tổ chức Trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng chính sách (06/9/1997- 06/9/2022) và 22 năm thành lập Trung tâm TGPL tỉnh Thái Nguyên; Kế hoạch thi đua xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số, xã hội số năm 2022.
Trong 4 tháng đầu năm 2022, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Thái Nguyên đã tăng cường công tác truyền thông tư vấn pháp luật cho người dân là người dân tộc thiểu số sinh sống ở vủng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, đặc biệt là các đối tượng yếu thế trong xã hội như: người khuyết tật, người nghèo, trẻ em, phụ nữ là nạn nhân bạo lực gia đình..v.v.
Cụ thể các công tác truyền thông như sau:
Ngày 18/4/2022, tại xã Tân Cương, thành phố Thái Nguyên, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Thái Nguyên phối hợp với Hội Người khuyết tật thành phố Thái Nguyên và UBND xã Tân Cương thực hiện Chương trình kỷ niệm Ngày người khuyết tật Việt Nam 18/4 và Tư vấn pháp luật – Truyền thông về TGPL. 20 hội viên người khuyết tật có khó khăn về tài chính đã được những người thực hiện trợ giúp pháp lý tư vấn pháp luật, giải đáp những vướng mắc về các lĩnh vực như: giao dịch dân sự (cho vay tài sản, thừa kế..); đất đai (quy định về thủ tục tặng cho quyền sử dụng đất, thủ tục thừa kế quyền sử dụng đất; chuyển mục đích quyền sử dụng đất)… và một số chính sách pháp luật ưu tiên đối với người khuyết tật theo quy định hiện hành.
Ngày 22/4/2022, Trung tâm tiếp tục phối hợp với chính quyền xã Bảo Linh, huyện Định Hóa thực hiện truyền thông, tư vấn pháp luật về chính sách pháp luật của nhà nước về TGPL cho các đối tượng thuộc diện được trợ giúp. Thông qua các buổi truyền thông, Trung tâm đã giới thiệu đến người dân chức năng, nhiệm vụ, cách thức liên hệ đến Trung tâm TGPL, quyền và nghĩa vụ của người được TGPL. Từ đó giúp người dân có nhiều cơ hội tiếp cận chính sách TGPL hơn, nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là những người thuộc diện được TGPL về vai trò của công tác TGPL, về các quyền và lợi ích của người được TGPL.
Bên cạnh đó, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã tiến hành biên soạn, in ấn các tờ rơi, tờ gấp giới thiệu về Trung tâm, một số nội dung cơ bản của Luật TGPL và các tài liệu pháp luật liên quan đến các lĩnh vực pháp luật thiết yếu cho người dân như pháp luật đất đai, cư trú, dân sự, hôn nhân gia đình; chính sách ưu đãi người có công với cách mạng, chính sách đối với người khuyết tật. Trung tâm cũng triển khai lắp đặt bổ sung hoặc thay mới các Bảng thông tin, Hộp tin TGPL tại trụ sở các cơ quan tiến hành tố tụng. Đồng thời, Trợ giúp viên pháp lý và chuyên viên của Trung tâm cũng viết các tin bài về công tác TGPL, các bài viết nghiên cứu trao đổi nghiệp vụ về TGPL đăng trên Trang thông tin điện tử TGPL Việt Nam và Trang thông tin điện tử của Sở Tư pháp tỉnh; phối hợp với UBND cấp xã thực hiên truyền thanh với chuyên mục phát thanh “Trợ giúp pháp lý với người dân” để giới thiệu về chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm TGPL, quyền và nghĩa vụ của người được TGPL, người thực hiện TGPL, đặc biệt nhấn mạnh về tính hiệu quả của công tác TGPL trong tố tụng để nhân dân được biết thông qua các vụ việc điển hình có sự tham gia của trợ giúp viên pháp lý, luật sư ký hợp đồng thực hiện TGPL.
Song song với với việc tăng cường truyền thông tư vấn pháp luật cho người dân ở cơ sở, Trung tâm tiếp tục thực hiện tốt công tác trợ giúp pháp lý qua hình thức tham gia tố tụng và đại diện ngoài tố tụng nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý. Với việc đổi mới, sáng tạo, đa dạng hóa hình thức, phong phú hóa nội dung truyền thông nên so với giai đoạn trước khi triển khai thực hiện Luật TGPL 2017, đến nay càng nhiều người dân biết đến công tác TGPL. Nhờ đó, cả số lượng và chất lượng vụ việc tư vấn pháp luật và vụ việc tham gia tố tụng ngày một tăng. Trong 4 tháng đầu năm 2022, Trung tâm đã thực hiện 117 vụ việc vụ việc tham gia tố tụng, tư vấn pháp luật và đại diện ngoài tố tụng (trong đó có 116 vụ việc tham gia tố tụng và 01 vụ việc đại diện ngoài tố tụng).
Đồng thời, trong quá trình thực hiện tư vấn pháp luật và tham gia tố tụng, các Trợ giúp viên pháp lý tăng cường giới thiệu về chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm, các diện người được trợ giúp pháp lý, các quyền và nghĩa vụ của người được trợ giúp pháp lý cho người dân. Đây cũng là một trong những hình thức truyền thông hiệu quả của Trung tâm.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc triển khai thực hiện truyền thông về TGPL vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc. Dịch bệnh Covid-19 với những diễn biến phức tạp gây khó khăn trong việc triển khai các hoạt động truyền thông về TGPL, nhất là truyền thông về TGPL tại cơ sở. Người dân thuộc diện được TGPL chưa có nhiều điều kiện tiếp cận các thông tin, chính sách pháp luật của Nhà nước, nhận thức về công tác TGPL của họ chưa cao nên việc giải thích, hướng dẫn họ thực hiện quyền được TGPL còn gặp nhiều khó khăn. Một số địa phương, cơ quan tiến hành tố tụng, tổ chức xã hội chưa chủ động trong việc hỗ trợ, thông tin, phối hợp với Trung tâm và người thực hiện TGPL. Ngoài ra diện người được TGPL theo pháp luật ngày một mở rộng, nhu cầu được TGPL ngày càng nhiều, song số lượng trợ giúp viên pháp lý và nguồn bổ nhiệm trợ giúp viên pháp lý còn ít; điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí cấp cho công tác TGPL còn hạn hẹp nên việc triển khai công tác TGPL còn gặp nhiều khó khăn.
Thiết nghĩ, để nâng cao hơn nữa hiệu quảcông tác truyền thông về TGPL của Trung tâm trong thời gian tới, cần đa dạng hóa các phương thức truyền thông về TGPL. Lựa chọn nội dung phù hợp, đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về TGPL với nhiều hình thức đa dạng như thông qua báo chí, phát thanh truyền hình, bảng thông tin, hộp tin, tờ rơi, tờ gấp về TGPL phù hợp với đặc thù từng vùng, tập quán từng địa phương, trình độ dân trí của người dân. Chú trọng truyền thông về quyền và nghĩa vụ của người được TGPL, tổ chức TGPL để nâng cao hiểu biết của cán bộ, người dân và các đối tượng được TGPL về hoạt động TGPL./.
Hồng Phúc –Trung tâm TGPL tỉnh Thái Nguyên