Bắt đầu từ năm 2014 tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện đồng bộ các hoạt động phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng theo Thông tư liên tịch số 11/2013/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC ngày 4/7/2013 Hướng dẫn thực hiện một số quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng của liên Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao.

Bám sát chỉ đạo của Hội đồng phối hợp liên ngành Trung ương, Trung tâm trợ giúp pháp lý đã tham mưu để Hội đồng phối hợp liên ngành tỉnh Quảng Ninh ban hành kế hoạch hoạt động thực hiện Thông tư liên tịch số 11, trong đó chú trọng đến việc thực hiện hướng dẫn, giải thích về quyền được hưởng trợ giúp pháp lý cho người được trợ giúp pháp lý, hướng dẫn họ thực hiện các thủ tục và chuyển đơn đến Trung tâm trợ giúp pháp lý để yêu cầu trợ giúp pháp lý kịp thời, đúng quy định khi có yêu cầu. Trong kế hoạch hoạt động của hội đồng cũng đưa ra các giải pháp tích cực tạo điều kiện thuận lợi cho Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cộng tác viên khi được phân công tham gia tố tụng chủ động, đảm bảo đúng nguyên tắc, yêu cầu, thời gian, trình tự thủ tục, góp phần nâng cao chất lượng trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng.

Có thể nói, nhận thấy được tầm quan trọng của việc tham gia tố tụng là một trong những hoạt động trọng tâm và then chốt của công tác trợ giúp pháp lý  nên ngay từ đầu năm lãnh đạo Trung tâm đã quán triệt nhiệm vụ, lựa chọn và cử các Trợ giúp viên pháp lý tham gia các lớp tập huấn, tích cực chủ động, liên hệ và phối hợp tốt với các cơ quan tiến hành tố tụng là thành viên của Hội đồng phối hợp liên ngành về công tác trợ giúp pháp lý để chủ động trong việc giới thiệu vụ việc có các đối tượng được trợ giúp pháp lý là bị can, bị cáo, bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự… trong các vụ án hình sự.

Trong 04 tháng đầu năm 2015, Trung tâm đã ban hành 27 quyết định cử Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cộng tác viên tham gia tố tụng trong các vụ án hình sự, dân sự để bảo vệ quyền lợi cho các đối tượng được trợ giúp pháp lý. Chính nhờ sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Hội đồng phối hợp liên ngành tỉnh, sự phối hợp nhiệt tình từ phía các cơ quan tiến hành tố tụng, sự quan tâm kịp thời của lãnh đạo Trung tâm trợ giúp pháp lý, sự tâm huyết, không ngại khó, ngại khổ của các Luật sư cộng tác viên, Trợ giúp viên pháp lý mà số lượng các vụ việc tham gia tố tụng tăng lên một cách đáng kể, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho người được trợ giúp pháp lý. Trong những tháng đầu năm 2015, Luật sư cộng tác viên; Trợ giúp viên của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện tham gia tố tụng, trợ giúp pháp lý cho 27 đối tượng với tổng số 27 vụ việc: trong đó có 24 vụ việc hình sự, 3 vụ việc dân sự.

Trong số các vụ việc trên, thì đối tượng được trợ giúp pháp lý chủ yếu vẫn là người dân tộc thiểu số với 17 người, tiếp theo là trẻ em với 7 vụ việc, người có công 3 vụ việc.

Một điểm mới trong công tác tham gia tố tụng năm 2015 là có sự tham gia của đội ngũ Trợ giúp viên với 06 vụ việc trong đó 05 vụ việc hình sự, 01 vụ việc dân sự. Đây là một trong những bước đi thiết thực để công tác trợ giúp pháp lý đi đúng trọng tâm là cung cấp vụ việc trợ giúp pháp lý, nhất là vụ việc tham gia tố tụng, bảo đảm chất lượng dịch vụ trợ giúp pháp lý do Trợ giúp viên pháp lý cung cấp ngang bằng với dịch vụ của luật sư trên thị trường theo định hướng Đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý 2015-2025.

Trong hoàn cảnh đội ngũ Trợ giúp viên của Trung tâm còn thiếu (với 5 Trợ giúp viên pháp lý) thì việc tham gia tố tụng bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho đối tượng được trợ giúp pháp lý đã đánh dấu một bước chuyển mình cả về lượng và chất của Trung tâm trợ giúp pháp lý Quảng Ninh.

 Đồng thời dưới sự dìu dắt từ các Trợ giúp viên dày dạn kinh nghiệm, các Trợ giúp viên mới được bổ nhiệm cũng đã tham gia tố tụng để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho đối tượng trợ giúp pháp lý. Chất lượng thực hiện trợ giúp pháp lý khi tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý đã được nâng lên, đảm bảo quyền lợi của bị can, bị cáo và các đương sự theo quy định của pháp luật, hạn chế kháng cáo và những khiếu kiện vượt cấp. Việc tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý và Luật sư - cộng tác viên của Trung tâm đã góp phần bảo đảm tính khách quan, toàn diện, đánh giá đúng bản chất của vụ án và hành vi phạm tội của bị can, bị cáo để xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.

Không chỉ vậy, các vụ việc có sự tham gia của Trợ giúp viên pháp lý giúp các đương sự cảm thấy yên tâm hơn và hầu hết hài lòng với kết quả giải quyết vụ việc, góp phần cũng cố niềm tin về sự công bằng của pháp luật và những người làm công tác thi hành pháp luật. Qua hoạt động TGPL, điển hình là hoạt động tham gia tố tụng của các Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cộng tác viên ngày càng được người dân biết đến và tin tưởng./.

Trần Cường - Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Quảng Ninh