Thực hiện Kế hoạch hoạt động liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng năm 2016 (ban hành kèm theo Quyết định 463/QĐ-HĐPH ngày 22/3/2016 của Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng ở Trung ương), từ ngày 31/3 đến ngày 01/4/2016, Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng ở Trung ương (Hội đồng) tổ chức Đoàn kiểm tra liên ngành về công tác phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tại hai tỉnh Cà Mau và Kiên Giang (Đoàn kiểm tra).
Tham gia Đoàn kiểm tra có Trung tướng Nguyễn Ngọc Anh, Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an làm Trưởng đoàn; bà Nguyễn Thị Minh - Cục trưởng Cục Trợ giúp pháp lý làm Phó trưởng đoàn và đại diện các Bộ, ngành thành viên: Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Theo Kế hoạch, Đoàn kiểm tra đã làm việc với Cơ quan Cảnh sát điều tra, Trại tạm giam của Công an tỉnh và Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tại hai tỉnh Cà Mau và Kiên Giang (sau đây gọi tắt là Hội đồng phối hợp liên ngành địa phương). Đoàn kiểm tra đã nghe báo cáo của Hội đồng phối hợp liên ngành địa phương, báo cáo đã đánh giá những kết quả đạt được về tổ chức và hoạt động của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước (Trung tâm), và kết quả triển khai thực hiện Thông tư liên tịch số 11/2013/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC ngày 04/7/2013 của Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thực hiện một số quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng, đồng thời cũng nêu những hạn chế, bất cập trong tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý, quá trình triển khai thực hiện hoạt động phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng trên địa bàn.
Đoàn kiểm tra đã nghe Lãnh đạo Cơ quan Cảnh sát điều tra, Trại tạm giam của Công an tỉnh Cà Mau và Kiên Giang báo cáo công tác phối hợp về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng trong việc giải thích quyền và nghĩa vụ của người được trợ giúp pháp lý; niêm yết Bảng thông tin, Hộp tin; niêm yết Tờ thông tin trong Buồng tạm giam, tạm giữ; việc cấp giấy chứng nhận tham gia tố tụng; thông báo lịch xét hỏi …Tại buổi làm việc, các thành viên của Đoàn kiểm tra đã phát biểu, nêu ý kiến thảo luận nhằm làm rõ những vấn đề mà Đoàn kiểm tra quan tâm.
Tại các buổi làm việc của Đoàn kiểm tra, đồng chí Nguyễn Thị Minh - Cục trưởng Cục trợ giúp pháp lý, Tổ trưởng Tổ giúp việc cho Hội đồng đã có một số ý kiến trao đổi với Hội đồng phối hợp liên ngành địa phương như: Đánh giá sự phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng của các thành viên Hội đồng phối hợp liên ngành địa phương khá tốt. Tuy nhiên, đôi lúc vẫn còn hiện tượng bỏ lọt người thuộc diện được trợ giúp pháp lý có nhu cầu trợ giúp pháp lý nên việc giải thích của người tiến hành tố tụng phải được sử dụng bằng ngôn ngữ dễ hiểu để người bị tạm giữ, bị can, bị cáo hiểu đúng về quyền và nghĩa vụ của mình và sử dụng dịch vụ trợ giúp pháp lý. Thành viên của Hội đồng phối hợp liên ngành địa phương cần quan tâm hơn nữa đến việc rà soát, phát hiện người thuộc diện được trợ giúp pháp lý, tránh bỏ sót người thuộc diện được trợ giúp pháp lý có nhu cầu trợ giúp pháp lý và cần thống kê đối tượng được trợ giúp pháp lý từ giai đoạn điều tra; đồng thời tăng cường công tác kiểm tra liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng ở địa phương. Việc gắn Bảng thông tin, Hộp tin và Tờ thông tin về trợ giúp pháp lý của các cơ quan tiến hành tố tụng đôi khi còn hình thức, chưa cụ thể, dễ hiểu, do đó người thuộc diện được trợ giúp pháp lý chưa hiểu hết về nội dung của Bảng thông tin, Hộp tin và Tờ thông tin về trợ giúp pháp lý. Sở Tư pháp cần chỉ đạo quyết liệt đối với Trung tâm trong việc thực hiện chỉ tiêu vụ việc tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý, huy động sự tham gia của luật sư trong hoạt động trợ giúp pháp lý trên địa bàn.
Kết thúc buổi làm việc, đồng chí Trung tướng Nguyễn Ngọc Anh, Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an thay mặt Đoàn kiểm tra đã có một số kết luận, đánh giá cao kết quả hoạt động của Hội đồng phối hợp liên ngành địa phương; đề nghị các cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm hơn nữa đến công tác trợ giúp pháp lý; yêu cầu Hội đồng phối hợp liên ngành địa phương quán triệt sâu sắc hơn nữa đến các cơ quan tiến hành tố tụng, người thực hiện trợ giúp pháp lý về vai trò của trợ giúp pháp lý trong việc bảo đảm quyền con người nói chung và quyền của người được trợ giúp pháp lý nói riêng, cần giải thích cụ thể cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo và các đương sự khác về quyền được trợ giúp pháp lý và hướng dẫn họ tiếp cận các thông tin về trợ giúp pháp lý, bảo đảm không bỏ sót người được trợ giúp pháp lý; đồng thời cần thường xuyên cập nhật các văn bản pháp luật mới có liên quan đến trợ giúp pháp lý và bám sát các chương trình, kế hoạch, văn bản chỉ đạo của Trung ương để triển khai thực hiện hoạt động trợ giúp pháp lý có hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới./.
Minh Tùy - Cục Trợ giúp pháp lý