Ông bà ta thường nói “Bán anh em xa, mua láng giềng gần”, “Hàng xóm láng giềng tối lửa tằt đèn có nhau”, tình xóm giềng cần được giữ gìn và trân trọng nhưng đôi khi chỉ vì lời qua tiếng lại, những mâu thuẩn nhỏ cũng có thể dẫn tới những hậu quả đáng tiết, lâm vào cảnh tù tội.
Ở phường Đông Ba, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế nơi gia đình ông T sinh sống, gia đình ông có hoàn cảnh gia đình rất éo le, ông là thương binh nặng, bị nhiễm chất độc hoá học do ông tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ảnh hưởng chiến tranh nên 02 đứa con của ông sinh ra bị tâm thần phân liệt. Ngày 06/9/2022, do mâu thuẩn trong đời sống hàng ngày giữa hai gia đình anh Phạm Ngọc Q – con trai ông T đã đâm anh B là người hàng xóm trúng vào vùng cổ phải, vùng sau cổ phải và vùng vai phải của anh B, hậu quả anh B bị thương nặng tại bản kết luận giám định pháp y về tổn thương cơ thể số 398-22/TgT ngày 07/9/2022 của Trung tâm giám định thuộc Sở Y Tế tỉnh Thừa Thiên Huế kết luận tỷ lệ tồn thương cơ thể là 12%. Anh Phạm Ngọc Q bị cơ quan công an tỉnh Thừa Thiên Huế khởi tố vụ án, khởi tố bị can về tội “Giết người” theo quy định tại khoản 2 Điều 123 Bộ luật Hình sự. Anh Q bị tạm giam từ ngày 22/02/2023 đến ngày 13/4/2023 được thay thế biện pháp ngăn chặn tạm giam bằng biện pháp bảo lĩnh.
Lo lắng cho con trai của mình, ông T tìm đến Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước để được giúp đỡ. Sau khi tiếp nhận vụ việc, bằng các biện pháp nghiệp vụ Trợ giúp viên pháp lý đã đề xuất với Điều tra viên để chuyển tội danh cho bị can Q vì cho việc truy tố về tội “Giết người” là quá nặng. Sau đó, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã chuyển toàn bộ hồ sơ về Công an thành phố Huế ra quyết định thay đổi quyết định khởi tố bị can số 31 ngày 11 tháng 7 năm 2023 của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an Thành phố Huế đối với Phạm Ngọc Q từ tội “Giết người” quy định tại khoản 2 Điều 123 Bộ luật Hình sự thành tội “Cố ý gây thương tích” quy định tại khoản 2 Điều 134 Bộ luật Hình sự.
Ngày 20/9/2023, Toà án nhân dân thành phố Huế mở phiên toà xét xử công khai vụ án Phạm Ngọc Q về tội: “Cố ý gây thương tích” theo điểm d khoản 2 Điều 134 Bộ Luật Hình sự. Tại phiên toà sơ thẩm, đại diện Viện kiểm sát nhân dân thành phố Huế vẫn giữ nguyên quyết định truy tố và đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng điểm đ khoản 2 Điều 134; điểm b, q, s khoản 1, khoản 2 Điều 51, Điều 101 Bộ luật Hình sự năm 2015, đề nghị xử phạt bị cáo từ 01 năm đến 01 năm 03 tháng tù về tội “Cố ý gây thương tích”. Tại đây, Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Thừa Huế đã trình bày luận cứ bào chữa cho bị cáo với quan điểm bị cáo đã tự bồi thường thiệt hại; có bệnh hạn chế khả năng nhận thức và hạn chế khả năng điều khiển hành vi; thành khẩn khai báo; bị cáo có bố là người có công cách mạng là thương binh nặng bị nhiễm chất dộc hoá học có nhiều huân huy chương kháng chiến, người bị hại xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo nên được hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại các điểm b, q, s khoản 1, khoản 2 Điều 51, Điều 54 Bộ luật Hình sự 2015. Đồng thời áp dụng cho bị cáo Điều 65 Bộ luật Hình sự vì lý do, bị cáo bị tạm giam từ ngày 22/02/2023 đến ngày 13/04/2023 là cũng đủ cho bị cáo ăn năn hối cãi và do bị cáo bị bệnh thần kinh phân liệt thể Paranoid cần phải điều trị ngoại trú liên tục nên Trợ giúp viên kính đề nghị Hội đồng xét xử lưu tâm, xem xét cho bị cáo được tiếp tục điều trị bệnh ngoại trú. Trên cơ sở những tình tiết giảm nhẹ như vậy, Trợ giúp viên đề nghị Hội đồng xét xử cho bị cáo được hưởng án treo.
Trong quá trình tranh luận, đại điện VKSND thành phố Huế vẫn giữ quyền công tố tại phiên toà vẫn giữ nguyên quan điểm về việc áp dụng hình phạt đối với bị cáo. Sau khi Hội đồng xét xử vào phòng nghị án họp sau 15 phút, Hội đồng xét xử quay lại tiếp tục phiên toà, Hội đồng xét xử hỏi lại đại diện VKSND một lần nữa có thay đổi nội dung luận tội đối với bị cáo tại phiên toà hôm nay hay không? Đại diện VKSND thành phố Huế đã thay đổi quan điểm như đề xuất của Trợ giúp viên pháp lý tại phiên toà. Sau phần nghị án lần thứ hai, Hội đồng xét xử chấp nhận đề nghị của Trợ giúp viên pháp lý tuyên bị cáo Phạm Ngọc Q phạm tội “Cố ý gây thương tích” theo điểm d khoản 2 điều 134 với mức hình phạt là 12 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Kết thúc phiên toà ông T đã rơi nước mắt nghẹn ngào không nói nên lời, qua phiên toà ông cũng rút ra được bài học sâu sắc về tình làng nghĩa xóm không vì những mâu thuẩn nhỏ hàng ngày mà xảy ra sự việc đáng tiếc.
Trần Thị Hồng Minh - Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh Thừa Thiên Huế