Có thể khẳng định công tác phối hợp giữa Trung tâm TGPL nhà nước với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng về trợ giúp pháp lý ngày càng chặt chẽ và đạt hiệu quả, đạt được kết quả rất đáng ghi nhận, tuy nhiên hiện còn một số vấn đề cần tiếp tục tháo gỡ như: số lượng vụ việc trợ giúp pháp lý dưới hình thức tham gia tố tụng so với số lượng người được trợ giúp pháp lý và số lượng vụ án do Tòa án thụ lý, giải quyết còn thấp, do đó sẽ có khả năng bỏ sót người thuộc diện được trợ giúp pháp lý. Để góp phần khắc phục hạn chế này, thời gian qua, Cục Trợ giúp pháp lý - Bộ Tư pháp và Vụ Pháp chế và quản lý khoa học – Tòa án nhân dân tối cao đã phối hợp chặt chẽ xây dựng dự thảo Chương trình phối hợp người thực hiện trợ giúp pháp lý trực tại Tòa án nhân dân.
Ngày 18/5/2022, tại trụ sở Tòa án nhân dân tối cao đã diễn ra lễ ký kết Chương trình này.
Chủ tri lễ ký kết có đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; đồng chí Lê Thành Long, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp. Đồng chí Nguyễn Văn Tiến, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, đồng chí Mai Lương Khôi, Thứ trưởng Bộ Tư pháp ký kết Chương trình.
Tham dự Lễ ký về phía Tòa án nhân dân tối cao có Đồng chí Nguyễn Trí Tuệ, Phó Chánh án thường trực, đồng chí Phạm Quốc Hưng, các Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, đại diện Vụ Pháp chế và quản lý khoa học Tòa án nhân dân tối cao, Vụ Tổ chức - Cán bộ; Văn phòng Tòa án nhân dân tối cao; các Vụ Giám đốc kiểm tra I, II và III; Cục Kế hoạch - Tài chính; Vụ Tổng hợp. Về phía Bộ Tư pháp có đại diện Cục Trợ giúp pháp lý, Văn phòng Bộ, Tổng cục thi hành án dân sự, Vụ Pháp luật Hình sự hành chính, Cục Kế hoạch Tài chính, Báo Pháp luật Việt Nam.
Tại buổi lễ Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, Ủy viên Trung ương Đảng trân trọng cảm ơn và đánh giá cao vai trò và những đóng góp to lớn của Tòa án nhân dân tối cao trong việc chỉ đạo Tòa án nhân dân các cấp phối hợp với cơ quan tư pháp trong thực hiện các nhiệm vụ công tác, qua đó góp phần quan trọng vào sự nghiệp bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, Ủy viên Trung ương Đảng phát biểu tại Lễ ký kết
Phát biểu tại Lễ ký, đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao chỉ đạo: hiện nay Việt Nam đang xây dựng một nền tư pháp vì dân, do đó, trợ giúp pháp lý có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người nghèo, đối tượng yếu thế. Thông qua giúp đỡ người dân qua các vụ việc cụ thể, trợ giúp pháp lý còn góp phần nâng dân dân trí pháp luật. Đồng chí Chánh án hoan nghênh các đơn vị chuyên môn của hai ngành tham mưu xây dựng Chương trình này. Tòa án nhân dân tối cao sẽ tổ chức quán triệt nội dung Chương trình trong ngành, sớm triển khai trên thực tế, các thẩm phán của tòa án nhân dân các cấp cần tạo điều kiện cho việc người thực hiện trợ giúp pháp lý trực tại tòa án (nếu bố trí trực tại trụ sở thì cần có trang thiết bị cần thiết). Đồng thời, đồng chí Chánh án cũng đề nghị việc tham gia tố tụng hỗ trợ cho người dân trong các vụ việc trợ giúp pháp lý cần có người thực hiện trợ giúp pháp lý có chuyên môn cao, bảo đảm cung cấp dịch vụ có chất lượng.
Đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao phát biểu tại Lễ ký kết
Việc trực được thực hiện tại trụ sở Tòa án nhân dân hoặc trực qua điện thoại. Căn cứ điều kiện cụ thể tại địa phương, Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ phối hợp với Sở Tư pháp trao đổi, thống nhất hình thức trực phù hợp.
Người trực bao gồm trợ giúp viên pháp lý, luật sư ký hợp đồng với Trung tâm trợ giúp pháp lý. Ngoài ra, Trung tâm trợ giúp pháp lý có thể cử Chuyên viên của Trung tâm để hỗ trợ việc trực.
Căn cứ điều kiện thực tế, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước sẽ phân công người thực hiện trợ giúp pháp lý trực theo thời gian nhất định (hàng ngày hoặc theo lịch linh hoạt)
Chương trình dự kiến được thực hiện trong 05 năm (2022-2027) và triển khai trên phạm vi toàn quốc tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Đặt lợi ích của người thuộc diện TGPL làm trung tâm, Chương trình người thực hiện TGPL trực tại tòa án được ký kết và triển khai thực hiện sẽ bảo đảm tiếp cận và thụ hưởng trợ giúp pháp lý kịp thời trong tố tụng cho người bị buộc tội, bị hại, đương sự thuộc diện được trợ giúp pháp lý; hạn chế việc người dân thuộc diện trợ giúp pháp lý bị bỏ lỡ cơ hội được hỗ trợ pháp lý. Đồng thời, sự phối hợp chặt chẽ và nỗ lực của cán bộ ngành tư pháp và ngành Tòa án sẽ giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại và giúp quá trình tố tụng khách quan, đúng quy định của pháp luật, bảo đảm tiếp cận công lý cho người dân.
Đồng chí Cù Thu Anh - Cục trưởng Cục Trợ giúp pháp lý phát biểu tại Lễ ký kết
Để triển khai có hiệu quả Chương trình, ngay sau khi ký kết Bộ Tư pháp sẽ Chủ trì, phối hợp với tòa án tối cao ban hành văn bản hướng dẫn theo yêu cầu, theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, tổng kết việc triển khai Chương trình này; Chỉ đạo Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức triển khai các nội dung cụ thể trong Chương trình.