Tiếp tục pháp huy những kết quả đã đạt được của năm 2016, trong năm 2017 được sự quan tâm chỉ đạo kịp thời của Cục Trợ giúp pháp lý, lãnh đạo Sở Tư pháp, sự phối hợp của các cấp, các ngành, UBND các huyện, thành phố và cùng với sự đoàn kết, nỗ lực phấn đấu của đội ngũ viên chức Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh (Trung tâm TGPL), công tác TGPL đã đạt được những kết quả thiết thực góp phần vào sự thành công chung của ngành tư pháp Quảng Ngãi nói riêng và cả nước nói chung.
Trong năm 2017, Trung tâm đã thực hiện được 508 vụ việc (trong đó, có 128 vụ việc bào chữa, đại diện; 317 vụ việc tư vấn pháp luật) cho 519 người (trong đó, có 145 người nghèo, 61 người có công với cách mạng, 251 người đồng bào dân tộc thiểu số, 11 người khuyết tật, 51 trẻ em (đã bao gồm người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi). Quá trình tham gia tố tụng, người thực hiện trợ giúp pháp lý (TGPL) đã bảo đảm tuân thủ các quy định của pháp luật và đạo đức nghề nghiệp; luôn bảo vệ kịp thời quyền và lợi ích hợp pháp cho nhiều đối tượng, đồng thời các cơ quan tố tụng đã ghi nhận quan điểm bào chữa, bảo vệ của Trợ giúp viên pháp lý cũng như Luật sư cộng tác viên.
Tuy còn gặp nhiều khó khăn trong hoạt động TGPL, như do địa bàn tỉnh rộng, có 06 huyện miền núi, đều thuộc huyện nghèo, giao thông đi lại khó khăn… nhưng trong năm qua, Trung tâm đã phối hợp với Phòng Tư pháp các huyện, thành phố tổ chức thành công 47 đợt truyền thông về TGPL tại các thôn, xã đặc biệt khó khăn thuộc vùng sâu, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số với hơn 2.650 lượt người tham dự. Tại các đợt truyền thông về TGPL các Trợ giúp viên pháp lý đã thực hiện tư vấn tại chỗ 250 vụ việc cho người dân có yêu cầu TGPL. Bên cạnh đó, đã phối hợp với Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh và Hội người khuyết tật tỉnh tổ chức 02 lớp tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng về TGPL cho đội ngũ người thực hiện TGPL. Về công tác thẩm định, đánh giá chất lượng vụ việc TGPL luôn được lãnh đạo Trung tâm quan tâm chỉ đạo kịp thời, qua đó các vụ việc đơn giản, hoặc có tính chất phức tạp, điển hình luôn đảm bảo tính chính xác, khách quan trong quá trình thanh toán thù lao cho người thực hiện TGPL.
Để đạt được những kết quả nêu trên một phần là nhờ vào việc Trung tâm đã luôn chủ động, kịp thời xây dựng, tham mưu Lãnh đạo Sở trình Chủ tịch UBND tỉnh ban hành triển khai thi hành Luật Trợ giúp pháp lý 2017; các kế hoạch để triển khai hoạt động trợ giúp pháp lý của tỉnh như: Kế hoạch thực hiện chính sách trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật trên địa bàn tỉnh năm 2017; Kế hoạch thực hiện Quyết định 32 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách trợ giúp pháp lý cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số tại các huyện nghèo, xã nghèo, thôn, bản đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016 – 2020 và hỗ trợ vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phức tạp hoặc điển hình trên địa bàn tỉnh năm 2017. Đặc biệt, tham mưu cho Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng ban hành kế hoạch hoạt động liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng năm 2017 và kế hoạch kiểm tra công tác phối hợp về TGPL. Theo đó, trong năm 2017 Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng đã tiến hành kiểm tra tại các huyện Đức Phổ, Mộ Đức, Nghĩa Hành, Sơn Hà, Ba Tơ, Bình Sơn. Qua công tác kiểm tra đã nhận thấy được công tác phối hợp truyền thông, thông tin về TGPL được các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn thực hiện tốt, người được TGPL hài lòng về chất lượng của đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cộng tác viên của Trung tâm, các cơ quan tiến hành tố tụng luôn tạo điều kiện thuận lợi cho Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cộng tác viên trong các vụ việc tham gia tố tụng như: giới thiệu, chuyển vụ việc; cấp giấy chứng nhận tham gia tố tụng cho Trợ giúp viên, Luật sư cộng tác viên; giao các kết luận điều tra, quyết định đưa vụ án ra xét xử, quyết định tạm đình chỉ hoặc quyết định đình chỉ vụ án, bản sao bản án… đầy đủ cho Trợ giúp viên, Luật sư cộng tác viên khi tham gia tố tụng…
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác TGPL trên địa bàn tỉnh trong năm qua vẫn gặp không ít hạn chế, khó khăn như: số lượng vụ việc tham gia tố tụng chủ yếu thuộc lĩnh vực hình sự; số vụ việc mà các cơ quan tiến hành tố tụng giới thiệu đến Trung tâm còn ít so với vụ việc thụ lý (đặc biệt là vụ việc dân sự). Tại một số cơ quan tiến hành tố tụng đã giải thích cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, đương sự nhưng chưa giải thích đầy đủ, rõ ràng về quyền được TGPL cho người thuộc diện TGPL miễn phí, nên một số đối tượng chưa hiểu rõ về quyền được TGPL miễn phí của mình. Việc tổ chức thực hiện truyền thông về TGPL mới chỉ thực hiện được một số xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nên vẫn còn một số đối tượng được TGPL chưa biết đến hoạt động TGPL .
Để công tác TGPL ngày càng đi vào chiều sâu, mang lại hiệu quả thiết thực trong năm 2018 cũng như những năm tiếp theo, Trung tâm xác định nhiệm vụ trọng tâm cụ thể là: Tập trung triển khai có hiệu quả công tác truyền thông Luật Trợ giúp pháp lý 2017 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn liên quan ; nâng cao chất lượng cung cấp dịch TGPL song song với việc nâng cao năng lực, bản lĩnh nghề nghiệp của đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý; Tập trung thực hiện các vụ việc TGPL, trong đó chú trọng vụ việc tham gia tố tụng; thực hiện các vụ việc đại diện ngoài tố tụng, tư vấn pháp luật tại trụ sở, tư vấn pháp luật tiền tố tụng bảo đảm quyền của người được TGPL cũng như đẩy mạnh việc triển khai thực hiện chính sách TGPL cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã nghèo, thôn, bản đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc và miền núi, ven biển và hải đảo. Đặc biệt sẽ tiếp tục kiện toàn Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng và tăng cường công tác phối hợp giữa Trung tâm và các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh theo Thông tư liên tịch số 11.
Bước sang năm 2018 là năm đầu tiên thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý 2017 với nhiều điểm mới trong đó đặc biệt là mở rộng đối tượng được hưởng chính sách trợ giúp pháp lý cũng đặt ra những thách thức nhưng với việc xác định nhiệm vụ cụ thể và sự nỗ lực, sự đoàn kết nhất trí của tập thể cán bộ, viên chức, người lao động của Trung tâm, tin tưởng rằng công tác TGPL tỉnh nhà sẽ ngày một phát triển, đi vào chiều sâu góp phần xây dựng Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh thành địa chỉ tin cậy của những đối tượng yếu thế trong xã hội mỗi khi họ có vướng mắc pháp luật và cần được giúp đỡ./.
M. Nhất