Năm 2017 Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Quảng Nam đã thực hiện nhiều nội dung quan trọng liên quan đến hoạt động Trợ giúp pháp lý( TGPL):năm 2017 là năm thứ hai thực hiện Quyết định số 749QĐ/TTg ngày 1/6/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015-2025; đây cũng là năm thứ hai thực hiện chủ trương của Bộ Tư pháp về khoán vụ việc tham gia tố tụng cho đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý; là năm đầu tiên thực hiện quyết định số 32/QĐ/TTg ngày 8/8/2016 về chính sách TGPL cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số các huyện nghèo, xã nghèo, thôn bản đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016-2020 và hỗ trợ vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phúc tạp điễn hình thay cho Quyết định 52 và 59 của Thủ tướng Chính phủ trước đây. Năm 2017 cũng là năm diễn ra các hoạt động long trọng kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Tổ chức TGPL Việt Nam ( 6/9/1997-6/9/2017.
Với những nhiệm vụ quan trọng trong năm vừa qua, đội ngũ những người làm công tác TGPL của tỉnh đã nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ theo kế hoạch và nhiệt tình tham gia phong trào thi đua cao điểm mà Bộ trưởng Bộ Tư pháp phát động vào đầu năm 2017, với một kết quả khá toàn diện, thể hiện ở các mặt như sau:
Công tác tổ chức bộ máy
Tiếp tục triển khai thực hiện Đề án củng cố, kiện toàn bộ máy Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Quảng Nam đã được UBND tỉnh phê duyệt, Trung tâm tham mưu Giám đốc Sở trình UBND tỉnh sắp xếp lại các Chi nhánh TGPL cho phù hợp, theo hưởng giải thể 01 Chi nhánh TGPL, còn lại 06 Chi nhánh TGPL, đảm bảo các Chi nhánh đều có Trợ giúp viên và hoạt động hiệu quả, thực chất hơn; sắp xếp đội ngũ viên chức thuộc 03 phòng Nghiệp vụ hoạt động chuyên sâu hơn theo từng lĩnh vực. Đến nay đã có 14 Trợ giúp viên pháp lý (TGVPL) và đội ngũ này đã chủ động thay dần công việc của đội ngũ Luật sư là cộng tác viên như những năm trước đây.Sở Tư pháp đã cử 05 viên chức đào tạo lớp đào tạo nghề luật sư, đây là nguồn để bổ nhiệm TGVPL cho những năm đến nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng tăng của công tác TGPL tại địa phương.
Kết quả hoạt động:
Năm 2017, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh và các Chi nhánh TGPL đã thực hiện được 992 vụ việc, trong đó:
Tại Trung tâm:649 vụ việc , trong đó: Trung tâm đã tổ chức triển khai 19 đợt truyền thông về TGPL tại 110 thôn, xã/14 huyện với 1664 người tham dự, tư vấn trực tiếp cho 339 đối tượng có yêu cầu; cử TGVPL và Luật sư là cộng tác viên tham gia bào chữa, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các đối tượng với 186 vụ việc(Trợ giúp viên 147 vụ việc, luật sư là cộng tác viên 39 vụ việc);tư vấn tại trụ sở 124 vụ việc.
Tại các Chi nhánh TGPL:Tổng số vụ việc các Chi nhánh đã thực hiện trong năm 2017 là 273 vụ việc, trong đó:đã tổ chức 09 đợt truyền thông về TGPL tại 23 xã, phường với 1020 người tham dự, tư vấn cho 120 đối tượng có yêu cầu; tư vấn tại trụ sở: 85 vụ việc ; tham gia tố tụng: 68vụ việc . Một số Chi nhánh TGPL nhiều năm liền ít vụ việc tham gia tố tụng, thì năm 2017 đã có tham gia được nhiều vụ việc như: Núi Thành 14 vụ việc, Đại lộc 39 vụ việc, vượt chỉ tiêu mà Bộ Tư pháp giao.
Tổng số vụ việc tham gia tố tụng Trung tâm và các Chi nhánh 254 vụ việc, tăng 130 % so với 2016, trong đó đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý tham gia tố tụng chiếm 84,6 % tổng số vụ việc tham gia tố tụng, còn lại là Luật sư cộng tác viên. Điều này cho thấy chủ trương cốt lõi của việc thực hiện Đề án đổi mới công tác TGPL là chú trọng nâng cao chất lượng vụ việc, nhất là vụ việc tham gia tố tụng, đã tạo điều kiện cho lực lượng Trợ giúp viên có điều kiệntiếp cận được với các loại án hình sự, dân sự, hành chính và đã khẳng định được địa vị pháp lý của mình, bảo vệ tốt quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng. Mặt khác, số vụ việc tư vấn tại trụ sở tăng lên, điều này cho thấy vị trí, vai trò của TGVPL đã được nâng cao và ngày càng mang lại hiệu quả cho đối tượng TGPL, tiếp tục khẳng định công tác TGPL là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước, là hoạt động thuộc chức năng xã hội của Nhà nước, là bộ phận của tổng thể các chính sách an sinh xã hội, chính sách giảm nghèo bền vững, chính sách dân tộc, trách nhiệm pháp lý của Nhà nước pháp quyền, nhằm đảm bảo cho người nghèo và đối tượng chính sách được bình đẳng, công bằng tiếp cận pháp luật .
Bồi dưỡng, tập huấn
Nhằm nâng cao trình độ, kiến thức pháp luật và kỹ năng nghiệp vụ TGPL cho thành viên Ban chủ nhiệm các CLB TGPL đồng thời giúp thành viên CLB có điều kiện trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, giải quyết những vướng mắc từ thực tiễn cơ sở; nâng cao kỹ năng quản lý, điều hành hoạt động, tổ chức sinh hoạt CLB đạt chất lượng, nâng cao năng lực cho người thực hiện TGPL. Trong năm 2017, Trung tâm TGPL đã tổ chức 01 đợt tập huấn cho hội người khuyết tật tỉnh, với 80 người tham dự và 01 đợt tập huấn tăng cường năng lực cho người thực hiện TGPL theo quyết định 32/2016 /QĐ-TTg cho các địa phương Nam Trà My, Bắc Trà My, Phước Sơn, Nông Sơn, Núi Thành, Thăng Bình, Tiên Phước, với 70 người tham dự.
Về nội dung tập huấn lần này tập trung cung cấp kỹ năng tư vấn tiền tố tụng một số lĩnh vực thường gặp ở cơ sở như: bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, tranh chấp đất đai, thừa kế…., để các học viên có thể vận dụng xử lý tình huống ở địa phương mình; đồng thời trang bị các kiến thức pháp luật mới như: Luật trẻ em, tiếp cận thông tin, Bộ luật dân sự, hôn nhân và gia đình, hình sự…
Triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia:
Trong năm 2017 là năm đầu tiên Trung tâm tổ chức triển khai thực hiện hiện Quyết định số 32/2016/QĐ-TTg ngày 08/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách TGPL cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số tại các huyện nghèo, xã nghèo, thôn, bản đặc biệt khó khăn trên địa bàn 09 huyện miền núi và hỗ trợ vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phức tạp hoặc điển hình. Đây là Quyết định tích hợp và thay thế Quyết định số 52/2010/QĐ-TTg và Quyết định số 59/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách TGPL với nhiều nội dung cụ thể, thiết thực như: hỗ trợ thực hiện vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phức tạp hoặc điển hình; hỗ trợ học phí cho các viên chức tham gia khóa đào tạo Nghiệp vụ Luật sư; tổ chức Hội nghị tập huấn tăng cường năng lực cho người thực hiện TGPL; thiết lập đường dây nóng; xây dựng, phát chuyên trang, chuyên mục về TGPL trên Đài truyền thanh xã; tổ chức các đợt truyền thông về TGPL ở cơ sở.
Hoạt động phối hợp liên ngành
Trung tâm TGPL cũng đã tham mưu Giám đốc Sở Tư pháp thực hiện tốt Quy chế hoạt động của HĐPH liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh Quảng Nam; tổ chức tổng kết công tác phối hợp liên ngành và triển khai công tác kiểm tra liên ngành 04 đợt kiểm tra gồm: các cơ quan tiến hành tố tụng thành phố Tam Kỳ, và huyện phú Ninh; VKSND, TAND huyện Đại Lộc, Cơ quan CSĐT Công an thành phố Hội An. Qua kiểm tra đã kết luận những ưu điểm, khuyết điểm để rút kinh nghiệm ở tất cả các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh.
Hoạt động khác
Để làm phong phú thêm hoạt động TGPL, trong năm 2017, Trung tâm TGPL đã phối hợp Chi đoàn thanh niên của Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp Phú Ninh tổ chức buổi sinh hoạt chuyên đề “Trợ giúp pháp lý chung tay xây dựng nông thôn mới”tại UBND xã Tam lãnh, huyện Phú Ninh, đã tư vấn trực tiếp cho 05 đối tượng TGPL có yêu cầu (chủ yếu là các nội dung tranh về chấp đất đai, chính sách người có công với cách mạng và cải chính hộ tịch); trao 04 xuất quà, trị giá mỗi xuất là 1.000.000 đồng cho hộ bà Nguyễn Thị Lang, thôn An Trung; hộ bà Lê Thị xuân, thôn An Mỹ; hộ bà Lê Thị Chức, thôn An Mỹ; hộ bà Lê Thị Lú thôn An Bình (các hộ này đều là các hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn của xã); tặng 25 đầu sách pháp luật, trị giá 01 triệu đồng cho UBND xã Tam Lãnh, với mong muốn cán bộ và Nhân dân của xã có điều kiện nghiên cứu, áp dụng pháp luật và triển khai thực hiện để đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian tới.
Với thành tích đã đạt được như đã nêu trên, năm 2017 Bộ Tư pháp tặng Bằng khen cho Trung tâm TGPL và một cá nhân vì đã có thành tích xuất sắc đợt thi đua cao điểm chào mừng 20 năm ngày thành lập Tổ chức TGPL Việt Nam(6/9/1997-6/9/2017); Hội đồng thi đua khen thưởng ngành Tư pháp cũng đã đề nghị UBND tỉnh công nhận “tập thể lao động xuất sắc” và tặng Bằng khen cho Trung tâm TGPL,vì đã có thành tích xuất sắc nhiệm vụ 2016-2017.
Hy vọng rằng với kết quả đạt được khá toàn diện trên các mặt công tác của năm 2017, sẽ là tiền đề thuận lợi để Trung tâm TGPL Nhà nước Quảng Nam vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ năm 2018, là năm đầu tiên thực hiện Luật TGPL 2017.
Lê Hằng Vân