Điện Biên: Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước hưởng ứng 40 năm thành lập Sở Tư pháp (29/5/1983-29/5/2023)Điện Biên là tỉnh miền núi thuộc vùng Tây bắc của tổ quốc với đặc thù địa bàn duy nhất có chung đường biên giới với cả 02 quốc gia Lào – Trung Quốc, dân cư phần lớn là đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống chủ yếu tại vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn và thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo; là một trong những chiến trường ác liệt gắn liền với chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (07/5/1954), tỉnh có trên 16.000 người có công với cách mạng; số lượng người thuộc diện được thụ hưởng chính sách trợ giúp pháp lý (TGPL) lớn. Do vậy, TGPL cũng là một trong những chính sách lớn luôn được Trung ương và chính quyền địa phương quan tâm.Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Điện Biên (sau đây gọi tắt là Trung tâm) thành lập từ ngày 05/10/1999, sau gần 24 năm hoạt động với sự nỗ lực không ngừng của lãnh đạo và tập thể viên chức, người lao động, Trung tâm đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, trợ giúp viên pháp lý và vụ việc TGPL ngày càng tăng về số lượng và chất lượng; nhận được sự tin tưởng của người dân, là điểm tựa vững chắc về mặt pháp luật của người yếu thế và khẳng định được vai trò, vị thế của đơn vị. Trung tâm góp phần cùng các cơ quan, tổ chức chính trị trên địa bàn thực hiện chính sách an sinh xã hội của Đảng, nhà nước, bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật. Trong điều kiện khó khăn chung bởi dịch bệnh Covid, trong 05 năm (2018-2022), Trung tâm đã thực hiện 5.082 vụ việc cho 5.082 lượt người; số vụ việc hoàn thành là 4.660 vụ việc. Trong đó, phân theo hình thức thực hiện TGPL (tham gia tố tụng: 3.362 vụ việc, tư vấn pháp luật: 1.033 vụ việc; đại diện ngoài tố tụng: 265 vụ việc); phân theo diện người được TGPL (người dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng có điều kiện KTXH đặc biệt khó khăn: 4.184 vụ việc, người thuộc hộ nghèo: 128 vụ việc, trẻ em: 67 vụ việc, người có công với cách mạng: 36 vụ việc, người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi: 65 vụ việc, người bị buộc tội thuộc hộ cận nghèo: 19 vụ việc, người khuyết tật có khó khăn về tài chính: 17 vụ việc, người là bị hại trong vụ án hình sự từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi: 18 vụ, người cao tuổi: 07 vụ việc, người là nạn nhân bị mua bán: 03 vụ việc, người bị nhiễm HIV: 02 vụ việc). Trong đó, phải kể đến các vụ việc TGPL điển hình mà quan điểm của người thực hiện TGPL được các cơ quan tiến hành tố tụng ghi nhận và đạt thành công, hiệu quả theo tiêu chí đánh giá của Bộ Tư pháp và Cục Trợ giúp pháp lý, như vụ việc trợ giúp viên pháp lý giúp hàng nghìn hộ dân trên địa bàn huyện Mường Ảng, Tuần Giáo khởi kiện công ty cổ phần cà phê Thái hòa Mường Ảng đòi lại quyền sử dụng đất. Bào chữa, bảo vệ cho các bị cáo, bị hại là trẻ em, người chưa thành niên, phụ nữ trong các vụ án mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy, hiếp dâm, giao cấu với trẻ em, mua bán người, bạo lực gia đình,…. Năm 2020, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Điện Biên có 02 Trợ giúp viên pháp lý xếp trong danh sách 20 Trợ giúp viên pháp lý có số vụ việc thành công tham gia tố tụng cao nhất cả nước giai đoạn (2018-2020), trong đó, có 01 Trợ giúp viên pháp lý xếp thứ nhất cả nước (thực hiện được 117 vụ); 04 luật sự thực hiện TGPL của Trung tâm được xếp trong danh sách 10 luật sư có số vụ việc tham gia tố tụng cao nhất giai đoạn (2018-2020).   Trợ giúp viên pháp lý tham gia Phiên toà giả định Hiện nay, Trung tâm có 22 biên chế, bao gồm 01 Giám đốc, 02 Phó Giám đốc, 10 Trợ giúp viên pháp lý, 08 Chuyên viên và 01 lao động hợp đồng theo Nghị định 68/2020/NĐ-CP. Trong đó, 100% lãnh đạo trung tâm và viên chức đều có trình độ đào tạo cử nhân luật trở lên; các chuyên viên đủ điều kiện đều được tạo điều kiện tham gia đào tạo nghề luật sư, tạo nguồn bổ nhiệm Trợ giúp viên pháp lý. Các viên chức thường xuyên được tập huấn để nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ, về trình độ lý luận chính trị: Trung tâm có 03 lãnh đạo có trình độ cao cấp lý luận chính trị, 02 viên chức có trình độ trung cấp lý luận chính trị, 03 viên chức đang tham gia đào tạo trung cấp lý luận chính trị; Trung tâm tiếp tục thực hiện chính sách tinh giản biên chế theo Nghị định 108/2014/NĐ-CP ngày 20/11/2014 của Chính phủ; kiện toàn cơ cấu tổ chức bộ máy các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Tư pháp tỉnh Điện Biên, hiện nay các phòng ban của Trung tâm đã được sáp nhập thành 01 phòng duy nhất (Phòng Hành chính – Tổng hợp). Thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 06/01/2023 của Chính phủ: Về truyền thông TGPL, bên cạnh phương thức truyền thông truyền thống, Trung tâm tiếp tục thực hiện đổi mới, tăng cường hình thức truyền thông về TGPL bằng hình thức đa dạng, phong phú, chú trọng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, khuyến khích viên chức viết tin bài, cập nhật các hình ảnh về hoạt động TGPL đăng trên Trang thông tin điện tử của Cục TGPL Việt Nam, Sở Tư pháp, trên Facebook, Zalo,…nhằm tăng cường khả năng tiếp cận TGPL. Bên cạnh đó, hoạt động thực hiện vụ việc TGPL vẫn được đẩy mạnh, chú trọng, nhất là đối với vụ việc TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng. Nhằm tăng cường phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong hoạt động TGPL, nâng cao vai trò của Hội đồng phối hợp liên ngành, các phòng Tư pháp trong hoạt động TGPL Trung tâm có văn bản đề nghị thủ trưởng các cơ quan tiến hành tố tụng, các Phòng Tư pháp chỉ đạo đôn đốc cán bộ, công chức giải thích đầy đủ quyền TGPL và giới thiệu đến Trung tâm TGPL theo Luật TGPL và Thông tư số 03/2021/TT-BTP ngày 25/5/2021 của Bộ Tư pháp. Tăng cường thực hiện dịch vụ công trực tuyến đối với thủ tục hành chính và đốc thúc người thực hiện TGPL truy cập và cập nhật thường xuyên, đầy đủ trên Hệ thống quản lý tổ chức và hoạt động TGPL. Đặc biệt, năm 2023, hưởng ứng kỷ niệm 40 năm ngày thành lập Sở Tư pháp tỉnh Điện Biên, tập thể lãnh đạo và viên chức, người lao động của Trung tâm đã đặt ra quyết tâm, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Trong 04 tháng đầu năm 2023, Trung tâm đã thụ lý 222 vụ việc tham gia tố tụng (trong đó 147 vụ do công an chuyển đơn; 44 vụ do tòa án chuyển đơn yêu cầu TGPL), 03 vụ đại diện ngoài tố tụng (trong đó có vụ việc được tòa án tổ chức xét xử lưu động, xét xử trực tuyến). Hưởng ứng tháng thanh niên, viên chức của Trung tâm đã tham gia phiên tòa giả định với chủ đề “an toàn giao thông và phòng, chống ma túy học đường” do Chi đoàn Sở Tư pháp phối hợp với chi đoàn các đơn vị Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh….nhằm tuyên truyền pháp luật, truyền thông về TGPL và định hướng nghề nghiệp cho các em học sinh Trường THPT thành phố Điện Biên Phủ, một hoạt động đầy ý nghĩa và thiết thực. Triển khai Kế hoạch công tác năm và hưởng ứng ngày khuyết tật, trong tháng 4/2023, Trung tâm đã tổ chức 01 đợt truyền thông về TGPL tại 08 bản thuộc xã Quài Cang, huyện Tuần Giáo, thu hút 389 lượt người tham dự; bên cạnh việc truyền thông về TGPL, Đoàn công tác đã nắm bắt nguyện vọng của người dân và tình hình tại địa phương tổ chức nói chuyện các chuyên đề pháp luật về lĩnh vực đất đai, dân sự, hôn nhân gia đình, chế độ chính sách đối với người khuyết tật, các tội danh hình sự (giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, hiếp dâm người dưới 16 tuổi có liên quan đến tình trạng tảo hôn); phát tờ gấp pháp luật; tiếp nhận 13 đơn yêu cầu TGPL và thực hiện TGPL bằng hình thức tư vấn trực tiếp tại các điểm bản. Bên cạnh việc nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ đối với người thực hiện TGPL vẫn luôn được chú trọng, các Trợ giúp viên pháp lý, chuyên viên được tạo điều kiện tham gia các đợt tập huấn về kỹ năng, nghiệp vụ do trung ương tổ chức.   Trong thời gian tới, lãnh đạo và tập thể Trung tâm tiếp tục nỗ lực thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ của đảng và nhà nước giao phó xứng đáng luôn là địa chỉ cung cấp dịch vụ pháp lý tin cậy cho người dân. Hoạt động TGPL của đơn vị - giúp người dân giảm nghèo về mặt pháp luật, góp phần cùng các cơ quan, tổ chức trên địa bàn thực hiện chương trình mục mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế và xã hội bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi./.                                                        Nguyễn T. Thu Huyền – Trung tâm TGPL                                                                     nhà nước tỉnh Điện Biên