Ngày 19/12/2025, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý sẽ tổ chức chuỗi Hội nghị tập huấn nâng cao kiến thức về trợ giúp pháp lý cho các đối tượng già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng, người dân và các tổ chức, cá nhân có liên quan tại tỉnh Lạng Sơn. Hoạt động hướng tới mục tiêu thu hẹp khoảng cách tiếp cận công lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho những đối tượng yếu thế.
Một thực tế phổ biến ở nhiều thôn làng của vùng núi Lạng Sơn, là khi nảy sinh tranh chấp đất đai, mâu thuẫn gia đình hay vướng mắc chính sách, bà con thường có tâm lý e ngại tìm đến cơ quan chức năng vì nỗi lo về chi phí. Trong suy nghĩ của nhiều người, việc tư vấn pháp luật vẫn được mặc định là dịch vụ xa xỉ với những khoản thuê luật sư đắt đỏ, nằm ngoài khả năng tài chính của gia đình. Chính rào cản tâm lý này đã tạo nên một bức tường ngăn cách, khiến ưu tiên hàng đầu của người dân là tìm đến các già làng, trưởng bản hay người có uy tín để xin lời khuyên.
Dẫu là những “điểm tựa” tin cậy, nhưng trước hệ thống pháp luật chuyên sâu, các già làng, trưởng bản, người có uy tín đôi khi vẫn gặp khó khăn trong việc tư vấn cho bà con về các quy định pháp luật phức tạp, đặc biệt là quyền được trợ giúp pháp lý hoàn toàn miễn phí. Chính khoảng trống thông tin này đã vô tình khiến nhiều người nghèo, người yếu thế vẫn đứng bên lề của chính sách vì thiếu thông tin. Họ không biết rằng mình được Nhà nước bảo vệ, không biết gõ cửa nơi đâu khi gặp biến cố, để rồi họ cứ loay hoay, tự xoay xở giữa những rắc rối pháp lý mà lẽ ra đã được tháo gỡ kịp thời. Vì vậy, việc đưa chính sách trợ giúp pháp lý đến đúng người, đúng chỗ không còn là mục tiêu dài hạn, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết từ chính hơi thở thực tiễn đời sống.
Để phá vỡ bức tường ngăn cách này, trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý quyết định tổ chức 03 Hội nghị tập huấn tại các xã Thiện Long, Thiện Hòa và Thiện Thuật thuộc tỉnh Lạng Sơn. Mục tiêu trọng tâm là cung cấp, củng cố và lan tỏa thông tin thiết yếu về quyền được trợ giúp pháp lý, cách thức tiếp cận và sử dụng dịch vụ trợ giúp pháp lý miễn phí khi người dân có nhu cầu, giúp người dân hiểu rõ họ không hề đơn độc khi đối mặt với các vấn đề pháp lý.
Chuỗi hội nghị lần này hướng tới những “sứ giả” gần dân và hiểu dân nhất là đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín, cùng đông đảo bà con nhân dân tại địa phương. Thay vì những bài giảng lý thuyết khô cứng, hội nghị được thiết kế như một không gian mở để người tham dự được nghe thật, hỏi thật và được giải đáp đến cùng.
Cụ thể hóa tinh thần đó, nội dung tập huấn tập trung vào những vấn đề sát sườn như: Ai được trợ giúp pháp lý miễn phí, quyền và nghĩa vụ của người được trợ giúp, thủ tục yêu cầu ra sao, liên hệ với cơ quan nào trên địa bàn, và quan trọng hơn cả là hiểu rằng pháp luật không đứng ngoài cuộc sống của mình. Qua cách truyền đạt gần gũi, dễ hiểu, gắn liền với các tình huống thực tế tại bản làng, pháp luật không còn là những điều khoản xa lạ mà trở thành những bài học dễ nhớ, dễ hiểu và có thể áp dụng ngay vào đời sống.
Không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt thông tin pháp luật, điểm nhấn khác biệt của hội nghị chính là tính tương tác đa chiều. Thời lượng lớn được dành riêng để bà con trực tiếp chia sẻ những vướng mắc, “nút thắt” từ chính gia đình, dòng họ mình. Những câu chuyện thực tế từ thôn bản sẽ được đưa ra phân tích dưới góc độ pháp lý, giúp những quy định trên giấy trở nên sống động và gần gũi hơn bao giờ hết.
Để những cuộc đối thoại ấy thực sự mang lại giá trị, thì đồng hành cùng bà con là đội ngũ báo cáo viên dày dạn kinh nghiệm, những người vốn đã quen thuộc với tâm tư của người dân cơ sở. Không chỉ nói về luật, họ sẽ chia sẻ những câu chuyện người thật, việc thật về các vụ việc đã được trợ giúp pháp lý thành công. Đây là minh chứng sống động nhất để bà con thấy rằng: “Trợ giúp pháp lý không phải khái niệm xa vời, mà là công cụ quyền năng để bảo vệ công lý cho mỗi cá nhân”.
Xa hơn cả một buổi tập huấn kiến thức, việc tổ chức chuỗi tập huấn lần này tại Lạng Sơn còn góp phần củng cố vai trò của đội ngũ người có uy tín trong cộng đồng với tư cách là “điểm tựa thông tin” ở cơ sở. Thông qua đó, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý kỳ vọng sẽ xóa tan rào cản thông tin, giúp người nghèo và các nhóm yếu thế tự tin bước qua bức tường e ngại để tiếp cận công lý. Khi đó, trợ giúp pháp lý sẽ thực sự trở thành người bạn đồng hành tin cậy, giúp người dân vững vàng hơn trên hành trình bảo vệ quyền lợi, góp phần giữ gìn sự bình yên và phát triển bền vững của vùng núi Lạng Sơn.
Lê Diệu Linh
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý