Lào Cai: Chi nhánh trợ giúp pháp lý số 6 - huyện Bát Xát: Những nỗ lực không ngừng!
Bát Xát là một huyện vùng cao biên giới nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Lào Cai, với diện tích tự nhiên 1 061,89 km², toàn huyện có 22 xã, 01 thị trấn, là nơi hội tụ sinh sống của 14 dân tộc anh em như H’Mông, Dao Đỏ, Hà Nhì, Giáy,... Địa hình hơn 70% diện tích là đồi núi nên cuộc sống của đồng bào còn gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế, văn hóa, giáo dục… Một trong những chính sách hỗ trợ mà Đảng và Nhà nước ta dành cho đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn là chính sách trợ giúp pháp lý (TGPL), nhằm hỗ trợ dịch vụ pháp lý miễn phí, nâng cao nhận thức và hiểu biết về pháp luật cho bà con nhân dân trong các hoạt động của đời sống xã hội thường ngày.
Từ Chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước, được sự quan tâm của các cấp chính quyền, ngày 10/10/2007, UBND tỉnh Lào Cai đã ra Quyết định số 2588/QĐ-UBND; Quyết định số 2978/QĐ-UBND ngày 24/9/2009 và Quyết định 157/QĐ-UBND ngày 17/01/2020 về việc kiện toàn Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Lào Cai với 03 phòng chuyên môn và 08 Chi nhánh TGPL trên địa bàn 08 huyện, thị xã trực thuộc Trung tâm, trong đó có Chi nhánh TGPL số 6, huyện Bát Xát. Hằng năm, trên cơ sở Kế hoạch của Trung tâm, các Chi nhánh đã xây dựng Kế hoạch hoạt động cụ thể phù hợp với thực trạng địa bàn nơi mình công tác, thực hiện tốt các công tác chuyên môn như tư vấn pháp luật tại trụ sở, tham gia đại diện/bào chữa cho các đối tượng có yêu cầu và tổ chức các đợt TGPL lưu động/truyền thông về địa bàn cơ sở; đồng thời còn tham gia các hoạt động chung do Trung tâm, UBND huyện, các đoàn thể phát động.
Từ khi thành lập đến nay, Chi nhánh TGPL số 6 huyện Bát Xát đã thực hiện công tác truyền thông, phổ biến tới bà con nhiều chính sách pháp luật, tháo gỡ được nhiều vướng mắc xảy trong đời sống thường ngày của người dân và thu được nhiều kết quả đáng khích lệ, góp phần không nhỏ vào kết quả hoạt động của Trung tâm. Với tổng số vụ việc trợ giúp pháp lý đã tiếp nhận, thụ lý là 2.955 vụ, tương ứng với 2.955 lượt người được trợ giúp pháp lý (chiếm 12,4%) so với tổng số vụ việc mà Trung tâm tiếp nhận, trong đó có 2.264 vụ việc tư vấn (chiếm 76,6%), 690 vụ tham gia tố tụng (chiếm 23,35%) và 01 vụ đại diện ngoài tố tụng (chiếm 0,04%). Các yêu cầu trợ giúp pháp lý của người dân bao gồm nhiều lĩnh vực như hình sự: 1.039 vụ, dân sự: 479 vụ, hôn nhân gia đình: 681 vụ, đất đai: 320 vụ, hành chính khiếu nại: 89 vụ, chế độ chính sách: 84 vụ, lao động: 69 vụ và các lĩnh vực khác 194 vụ.
Từ khi thành lập đến nay, Chi nhánh TGPL số 6 huyện Bát Xát đã thực hiện công tác truyền thông, phổ biến tới bà con nhiều chính sách pháp luật, tháo gỡ được nhiều vướng mắc xảy trong đời sống thường ngày của người dân và thu được nhiều kết quả đáng khích lệ, góp phần không nhỏ vào kết quả hoạt động của Trung tâm. Với tổng số vụ việc trợ giúp pháp lý đã tiếp nhận, thụ lý là 2.955 vụ, tương ứng với 2.955 lượt người được trợ giúp pháp lý (chiếm 12,4%) so với tổng số vụ việc mà Trung tâm tiếp nhận, trong đó có 2.264 vụ việc tư vấn (chiếm 76,6%), 690 vụ tham gia tố tụng (chiếm 23,35%) và 01 vụ đại diện ngoài tố tụng (chiếm 0,04%). Các yêu cầu trợ giúp pháp lý của người dân bao gồm nhiều lĩnh vực như hình sự: 1.039 vụ, dân sự: 479 vụ, hôn nhân gia đình: 681 vụ, đất đai: 320 vụ, hành chính khiếu nại: 89 vụ, chế độ chính sách: 84 vụ, lao động: 69 vụ và các lĩnh vực khác 194 vụ.
Cán bộ, trợ giúp viên Chi nhánh TGPL số 6 huyện Bát Xát
Hoạt động phối hợp theo Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn huyện đã đi vào nền nếp, với sự phối hợp nhịp nhàng của cơ quan Cảnh sát điều tra, Viện kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân nên hầu hết các đối tượng đều được cung cấp thông tin và giải thích TGPL theo biểu Mẫu số 01 và 02 của Thông tư. Nhờ đó, người dân đã biết liên hệ tới Chi nhánh để được hướng dẫn viết đơn cũng như hoàn thiện một số thủ tục pháp lý ban đầu để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của bản thân. Vì vậy, trong số 690 vụ việc tham gia tố tụng, có đến hơn 70% số vụ việc bào chữa đã được trợ giúp viên pháp lý Chi nhánh tham gia từ giai đoạn khởi tố, điều tra; số vụ việc còn lại được thực hiện từ giai đoạn xét xử do Tòa án liên hệ. Theo chỉ tiêu vụ việc hằng năm của Bộ Tư pháp ban hành thì Trợ giúp viên pháp lý của Chi nhánh đều đạt chỉ tiêu tốt (trung bình từ 25 – 30 vụ/năm).Trong hoạt động TGPL lưu động và truyền thông về trợ giúp pháp lý hướng về địa bàn các thôn, bản vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 52/2010/QĐ-TTg và Quyết định số 32/2016/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ được duy trì và được thay thế bằng Quyết định số 861/QĐ-TTg và Quyết định 612/QĐ-UBDT ngày 16/9/2021 của Ủy ban Dân tộc, Chi nhánh đã phối hợp với phòng Tư pháp, Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện cùng các đoàn thể và UBND các xã tổ chức được 283 đợt về địa bàn 283 thôn, bản, tiếp nhận và giải quyết 1.248 yêu cầu cho 1.252 đối tượng có vướng mắc (chiếm 42,2%) so với tổng số vụ việc tiếp nhận. Qua các đợt truyền thông, Chi nhánh TGPL số 6 đã phổ biến tới 9.560 lượt đồng bào các dân tộc thiểu số các văn bản pháp luật như Luật Trợ giúp pháp lý, Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Đất đai,... cũng như tư vấn một số lĩnh vực như pháp lý cho nạn nhân mua bán người; bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, tranh chấp quyền sở hữu..v.v
Công tác truyền thông về pháp luật và TGPL cũng được Chi nhánh chú trọng thực hiện thông qua các hình thức như cấp phát tờ gấp pháp luật với nhiều nội dung TGPL có liên quan đến đời sống thường ngày của bà con; sắp xếp các bảng tin, hộp tin TGPL với đầy đủ thông tin về đối tượng được TGPL, địa chỉ và số điện thoại liên hệ của Trợ giúp viên pháp lý và Chi nhánh, các mẫu đơn yêu cầu TGPL,… đặt tại trụ sở các nhà văn hóa, UBND các xã, thị trấn, các đồn biên phòng và các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn.
Được sự tín nhiệm của UBND huyện Bát Xát, Chi nhánh còn được giao nhiệm vụ tham gia chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020, đối với thôn Luổng Láo 1 và Luổng Láo 2, xã Cốc San; giai đoạn 2021- 2025 là thôn Cán Tỷ, xã Bản Xèo, giúp bà con có thêm trình độ hiểu biết về pháp luật, nâng cao trình độ dân trí, xây dựng nếp sống văn hóa, đồng thời gìn giữ bản sắc dân tộc, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái, làm thay đổi diện mạo nông thôn, đưa nông thôn phát triển theo quy hoạch, cơ cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại, đóng góp chung vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Với công tác xã hội, từ năm 2014, Chi nhánh đã nhận đỡ đầu cháu Vừ A Hựa (SN 2012), là người dân tộc Giáy trú tại thôn Nà Nặc, xã Trịnh Tường. Cháu có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, bố mẹ đều không còn, cả ba anh em Vừ A Hựa phải nương tựa bà nội đã già yếu. Chi nhánh đã Quyết định hỗ trợ cháu Hựa 100.000đ/tháng cho đến khi cháu 18 tuổi, ngoài ra, trong các dịp ngày Lễ, Tết hay ngày khai giảng năm học mới, Chi nhánh còn tặng thêm cho cháu Hựa nhiều món quà với giá trị khác nhau. Cho đến thời điểm hiện tại (10 năm) thì tổng số tiền hỗ trợ cháu Hựa là 14.400.000 đồng. Nguồn động viên nho nhỏ của Chi nhánh góp phần tích cực trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội, thực hiện mục tiêu giảm nghèo của địa phương.
Mặc dù hoạt động của Chi nhánh còn gặp nhiều khó khăn như: địa bàn xa trung tâm, giao thông đi lại khó khăn, trong khi đó lực lượng cán bộ làm công tác trợ giúp pháp lý còn mỏng; nhiều bà con đồng bào còn chưa thông thạo tiếng phổ thông nên việc trao đổi cung cấp thông tin vụ việc còn nhiều hạn chế; một số tâm lý người dân còn e ngại, bị ảnh hưởng bởi phong tục tập quán địa phương, nên chưa biết đến yêu cầu trợ giúp pháp lý nhưng tập thể lãnh đạo, chuyên viên, trợ giúp viên pháp lý luôn cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao cũng như tích cực tham gia các hoạt động đoàn thể. Công tác TGPL của Chi nhánh TGPL số 6 đã được Giám đốc Sở Tư pháp, Giám đốc Trung tâm, UBND huyện Bát Xát ghi nhận và trao tặng Giấy khen về Tập thể lao động tiên tiến có thành tích trong công tác tư pháp và công tác TGPL trong suốt thời gian hoạt động của Chi nhánh từ năm 2008 đến nay.
Trong thời gian tới, Chi nhánh TGPL số 6 huyện Bát Xát tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ chuyên môn, giúp cho đồng bào dân tộc thiểu số và những đối tượng yếu thế trên địa bàn có nhiều cơ hội tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật./.
Công tác truyền thông về pháp luật và TGPL cũng được Chi nhánh chú trọng thực hiện thông qua các hình thức như cấp phát tờ gấp pháp luật với nhiều nội dung TGPL có liên quan đến đời sống thường ngày của bà con; sắp xếp các bảng tin, hộp tin TGPL với đầy đủ thông tin về đối tượng được TGPL, địa chỉ và số điện thoại liên hệ của Trợ giúp viên pháp lý và Chi nhánh, các mẫu đơn yêu cầu TGPL,… đặt tại trụ sở các nhà văn hóa, UBND các xã, thị trấn, các đồn biên phòng và các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn.
Bà con xã Mường Vi trong buổi truyền thông của Chi nhánh TGPL số 6 huyện Bát Xát
Ngoài công tác chuyên môn, Chi nhánh TGPL số 6 còn tham gia đầy đủ các hoạt động đoàn thể với khối Nội chính, phòng Tư pháp, Công đoàn hay Đoàn thanh niên,... nhiệt tình hưởng ứng các phong trào do Trung tâm TGPL tỉnh, UBND huyện và các đoàn thể phát động, ví dụ như tham gia và đạt giải hùng biện hay nhất trong cuộc thi "Tuyên truyền viên giỏi về an toàn giao thông" do Liên đoàn lao động huyện tổ chức; tham gia các cuộc thi về nữ công gia chánh nhân kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8/3; tham gia ủng hộ các quỹ Đền ơn đáp nghĩa, quỹ Vì người nghèo, quỹ Chất độc màu da cam...Được sự tín nhiệm của UBND huyện Bát Xát, Chi nhánh còn được giao nhiệm vụ tham gia chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020, đối với thôn Luổng Láo 1 và Luổng Láo 2, xã Cốc San; giai đoạn 2021- 2025 là thôn Cán Tỷ, xã Bản Xèo, giúp bà con có thêm trình độ hiểu biết về pháp luật, nâng cao trình độ dân trí, xây dựng nếp sống văn hóa, đồng thời gìn giữ bản sắc dân tộc, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái, làm thay đổi diện mạo nông thôn, đưa nông thôn phát triển theo quy hoạch, cơ cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại, đóng góp chung vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Với công tác xã hội, từ năm 2014, Chi nhánh đã nhận đỡ đầu cháu Vừ A Hựa (SN 2012), là người dân tộc Giáy trú tại thôn Nà Nặc, xã Trịnh Tường. Cháu có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, bố mẹ đều không còn, cả ba anh em Vừ A Hựa phải nương tựa bà nội đã già yếu. Chi nhánh đã Quyết định hỗ trợ cháu Hựa 100.000đ/tháng cho đến khi cháu 18 tuổi, ngoài ra, trong các dịp ngày Lễ, Tết hay ngày khai giảng năm học mới, Chi nhánh còn tặng thêm cho cháu Hựa nhiều món quà với giá trị khác nhau. Cho đến thời điểm hiện tại (10 năm) thì tổng số tiền hỗ trợ cháu Hựa là 14.400.000 đồng. Nguồn động viên nho nhỏ của Chi nhánh góp phần tích cực trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội, thực hiện mục tiêu giảm nghèo của địa phương.
Mặc dù hoạt động của Chi nhánh còn gặp nhiều khó khăn như: địa bàn xa trung tâm, giao thông đi lại khó khăn, trong khi đó lực lượng cán bộ làm công tác trợ giúp pháp lý còn mỏng; nhiều bà con đồng bào còn chưa thông thạo tiếng phổ thông nên việc trao đổi cung cấp thông tin vụ việc còn nhiều hạn chế; một số tâm lý người dân còn e ngại, bị ảnh hưởng bởi phong tục tập quán địa phương, nên chưa biết đến yêu cầu trợ giúp pháp lý nhưng tập thể lãnh đạo, chuyên viên, trợ giúp viên pháp lý luôn cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao cũng như tích cực tham gia các hoạt động đoàn thể. Công tác TGPL của Chi nhánh TGPL số 6 đã được Giám đốc Sở Tư pháp, Giám đốc Trung tâm, UBND huyện Bát Xát ghi nhận và trao tặng Giấy khen về Tập thể lao động tiên tiến có thành tích trong công tác tư pháp và công tác TGPL trong suốt thời gian hoạt động của Chi nhánh từ năm 2008 đến nay.
Trong thời gian tới, Chi nhánh TGPL số 6 huyện Bát Xát tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ chuyên môn, giúp cho đồng bào dân tộc thiểu số và những đối tượng yếu thế trên địa bàn có nhiều cơ hội tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật./.
Nguyễn Thị Mai Hương
Trung tâm TGPL tỉnh Lào Cai
Trung tâm TGPL tỉnh Lào Cai
