Điện Biên – vô ý làm chết người khi đi săn, người dân cần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật

Nằm ở cực tây của tổ quốc, Điện Biên có đường biên giới giáp với nước bạn Trung Quốc, Lào, có cột mốc ngã ba biên giới  “một con gà gáy ba nước cùng nghe” với địa hình đồi núi trùng điệp – thiên nhiên hùng vĩ, khí hậu trong lành, phong cảnh thơ mộng với bồng bềnh mây trắng, có ruộng bậc thang, cánh đồng Mường Thanh ngay trong lòng chảo, bạt ngàn hồng, trắng sắc ban sau mỗi dịp xuân về hay rực vàng một mùa hoa dã quỳ khi độ vào thu; người dân thân thiện, hiền lành, văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc với những điệu múa xèo, lễ hội truyền thống đặc sắc, món ăn đặc sản vùng miền; ghi dấu với chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, trấn động địa cầu”. Với dân số trên 600 nghìn người, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, điều kiện kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn. Trong những năm qua địa phương luôn nhận được sự quan tâm của Đảng và nhà nước thông qua các chính sách, mục tiêu hỗ trợ đồng bào về pháp luật, giao thông, y tế, giáo dục,… góp phần phát triển kinh tế, nâng cao nhận thức pháp luật, hiểu biết xã hội và nâng cao đời sống cho người dân song vẫn đảm bảo gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Bên cạnh đó, một bộ phận người dân vẫn còn hạn chế về nhận thức pháp luật, hiểu biết xã hội, đâu đó những phong tục, tập quán lạc hậu dẫn đến thực trạng để xảy ra những vụ việc vi phạm pháp luật hành chính, hình sự đáng tiếc như: Chặt phá rừng làm nương, tảo hôn, giao cấu với trẻ em, vô ý làm chết người,….

Trong năm 2020 - 2021 trên địa bàn huyện Điện Biên, huyện Nậm Pồ tỉnh Điện Biên xảy ra nhiều vụ án hình sự “vô ý làm chết người” do tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí tự chế để săn bắn khiến người dân và gia đình các nạn nhân không khỏi bàng hoàng, xót xa; đa phần nạn nhân và bị cáo đều có mối quan hệ ruột thịt, họ hàng, bạn bè thân thiết, chí ít cũng là người cùng bản, cụ thể: Vụ án xảy ra tại huyện Điện Biên vào đầu năm 2020, trong chuyến đi săn lợn rừng định mệnh bằng súng kíp tại xã Phu Luông, anh Lò Văn T đã vô tình bắn phải cậu ruột, điều đáng nói trước đó chính nạn nhân là người đã tự chế súng kíp để tặng cho T; vào giữa tháng 4/2020, cùng bạn đi săn thú rừng, kiếm mật ong tại khu vực rừng Pe Luông, xã Thanh Luông, huyện Điện Biên, anh Sùng A C đã bị trúng đạn, mất mạng. Vào tháng 5/2020, khi đi săn lợn rừng tại khu vực biên giới thuộc xã Si Pa Phìn, huyện Nậm Pồ, ông Cháng A V đã vô tình bắn chết con trai ruột. Gần đây nhất, vào tháng 11/2021, khi đi săn tại khu vực rừng thuộc bản Trạm Púng, xã Quảng Lâm, huyện Mường Nhé; do nghe thấy tiếng gà rừng và quan sát thấy tiếng động trong bụi cây anh Thào A D nghĩ rằng là gà rừng nên đã vô tình bắn chết anh Liều A G.

(Hình minh họa: Vật chứng - Súng kíp của ông Pùng Páo L)

Nhận được đơn yêu cầu trợ giúp pháp lý (TGPL), xác định người yêu cầu TGPL đều thuộc diện được TGPL, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Điện Biên đã cử các  trợ giúp viên pháp lý, luật sư tham gia tố tụng để bào chữa cho người bị truy cứu trách nhiệm hình sự; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người đại diện hợp pháp của bị hại. Nhìn chung, các bị cáo đều có hoàn cảnh khó khăn, có nhân thân tốt và nơi cư trú ổn định; có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự như: thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tự nguyện bồi thường, khắc phục hậu quả, đầu thú, tự thú, được người đại diện hợp pháp của bị hại xin giảm nhẹ hình phạt; quan điểm bào chữa của người thực hiện TGPL hầu hết được cơ quan tiến hành tố tụng ghi nhận, người bị buộc tội đều được hội đồng xét xử tuyên phạt tù, cho hưởng án treo, mức hình phạt thấu tình đạt lý, phù hợp với tính chất, mức độ, hành vi phạm tội, cũng như các tình tiết giảm nhẹ hình sự; đảm bảo tính răn đe, giáo dục, phòng ngừa tội phạm.

Tuy nhiên, ngoài những chế tài do pháp luật quy định bằng những bản án hình sự, bản án nặng nề nhất đối với các bị cáo đó chính là bản án lương tâm, là nỗi day dứt khi chứng kiến nỗi đau thể xác của các bị hại, nỗi đau tinh thần của người nhà nạn nhân. Thiệt hại về kinh tế  khi nạn nhân  đều là lao động chính, chủ lực về kinh tế trong gia đình, bởi làm chết người là lỗi vô ý, nằm ngoài ý thức chủ quan của người đi săn nhưng tàng trữ, sử dụng trái phép súng tự chế để săn bắn động vật rừng là hành vi vi phạm pháp luật được thực hiện bằng ý thức chủ quan. Trước thực trạng trên, trong các đợt truyền thông về TGPL tại cơ sở, Trung tâm TGPL đã lồng ghép nói chuyện chuyên đề pháp luật; giới thiệu tới người dân các quy định pháp luật trong lĩnh vực xử lý vi phạm hành chính, hình sự liên quan đến lâm nghiệp; động vật hoang dã, nguy cấp, quý hiếm; quản lý, chế tạo, sử dụng súng trái phép,…. nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho người dân.

Dẫu biết rằng với đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao sinh sống chủ yếu bằng nghề làm nương, việc tìm kiếm các lâm sản phụ hay đi săn bẫy thú rừng vào những ngày nông nhàn là biện pháp để gia tăng thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống, xong người dân cũng cần phải có ý thức chấp hành nghiêm chỉnh quy định pháp luật về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản; ý thức được những rủi ro, tiềm ẩn khi sử dụng các công cụ săn bắt tự chế như chông, bẫy, súng kíp, súng hơi, để không còn xảy ra những chuyến săn định mệnh. Qua đó cũng là bài học về nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho người dân.

             Nguyễn Thị Thu Huyền – Trung tâm TGPLNN tỉnh Điện Biên