PHÁT HUY VAI TRÒ TÍCH CỰC CỦA TRỢ GIÚP PHÁP LÝ TRONG VIỆC BẢO VỆ NGƯỜI YẾU THẾ DƯỚI GÓC NHÌN NHÂN VĂN

Từ sai lầm tuổi trẻ đến vành móng ngựa

Chỉ vì mâu thuẫn trong việc mua bán xe máy, nhóm sáu thanh thiếu niên ở TP. Nha Trang đã chọn cách giải quyết một cách bồng bột, thiếu suy nghĩ: thay vì báo cáo sự việc đến cơ quan chức năng, thì các em lại tự ý thực hiện hành vi trả đũa do trước đó bị hại trong vụ án đã lừa dối các bị cáo, để cuối cùng phải đối mặt với một mức án mà chính gia đình và các em cũng ngờ tới. Trong lúc nóng giận, các em đã dùng hung khí đe dọa, đánh người và chiếm đoạt chiếc xe trị giá hơn 21 triệu đồng và sáu em đã bị khởi tố, truy tố về tội “Cướp tài sản” theo điểm d khoản 2 Điều 168 Bộ luật Hình sự với khung hình phạt từ 7 đến 15 năm tù.

Phần lớn trong số các bị cáo đều sinh ra trong gia đình khó khăn, có em mồ côi cha mẹ, có em bỏ học sớm để lao động tự do. Nhận thức pháp luật hạn chế, lại thiếu sự quản lý, định hướng từ người lớn – đó là nguyên nhân sâu xa khiến các em dễ sa ngã khi bị kích động hay rủ rê.
 

​
Trợ giúp pháp lý là tiếng nói nhân văn

Nhận thấy vụ án có các bị cáo chưa thành niên và hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Khánh Hòa đã cử Trợ giúp viên pháp lý trực tiếp tham gia bào chữa suốt quá trình tố tụng. Tại phiên tòa, trợ giúp viên không chỉ trình bày bằng lý lẽ pháp lý chặt chẽ mà còn thể hiện sự thấu hiểu, cảm thông với những sai lầm tuổi trẻ. Với những phân tích rõ động cơ, mục đích phạm tội, hoàn cảnh gia đình, các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của từng bị cáo…Từ đó, Trợ giúp viên pháp lý đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng các quy định nhân đạo của pháp luật hình sự: khoản 2 Điều 51 (tình tiết giảm nhẹ), Điều 54 (cho phép xử dưới mức thấp nhất của khung hình phạt) và các điều 91, 119 Bộ luật Hình sự (chính sách đối với người chưa thành niên phạm tội).

Hội đồng xét xử chấp nhận quan điểm bào chữa

Sau khi xem xét toàn bộ hồ sơ, lời khai và đề nghị của Trợ giúp viên pháp lý, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân khu vực 1 – Khánh Hòa đã chấp thuận phần lớn quan điểm bào chữa. Căn cứ vào đề nghị của Trợ giúp viên, Tòa đã áp dụng thêm khoản 2 Điều 51 và Điều 54 Bộ luật Hình sự, tuyên mức án cho các bị cáo từ 02 năm 04 tháng đến 6 năm tù – thấp hơn đáng kể so với mức hình phạt thấp nhất mà Viện kiểm sát đề nghị. Quyết định này không chỉ thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật, mà còn là sự nhìn nhận thấu tình đạt lý trong xét xử, đúng tinh thần “pháp luật không chỉ trừng trị mà còn giáo dục và cảm hóa”.

Khi pháp luật đến gần người dân

Phiên tòa khép lại, nhưng dư âm để lại là một bài học sâu sắc: pháp luật chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó chạm đến sự thấu hiẻu và đồng cảm, mang tính giáo dục thật sự với những người yếu thế – những người mà nếu không được bảo vệ, họ dễ trở thành nạn nhân kép của xã hội.
Hoạt động trợ giúp pháp lý miễn phí do Nhà nước bảo đảm là công cụ quan trọng giúp hiện thực hóa quyền tiếp cận công lý của công dân, đặc biệt là những người yếu thế. Vụ việc trên là minh chứng rõ ràng nhất: nhờ sự tận tâm, kiên trì và bản lĩnh nghề nghiệp của Trợ giúp viên pháp lý, sáu thanh thiếu niên lầm đường không chỉ được bảo vệ quyền lợi hợp pháp, mà còn nhìn nhận ra được sai lầm của tuổi trẻ và sớm có cơ hội làm lại cuộc đời.

Thông điệp từ công lý

Trong xã hội pháp quyền, công lý không chỉ nằm ở phán quyết của Bản án mà còn ở cách con người đối xử với nhau trong khuôn khổ của pháp luật. Những người làm công tác trợ giúp pháp lý – bằng sự cảm thông, lòng kiên nhẫn và nhân hậu – đang ngày ngày thầm lặng đưa tinh thần nhân đạo của pháp luật đến gần với cuộc sống, giúp những phận người yếu thế có thêm niềm tin vào sự công bằng của pháp luật và lòng nhân ái của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

                                                         Thanh Tuyền
                                              Trung tâm TGPL Khánh Hòa