BÌNH ĐỊNH TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG THAM GIA TỐ TỤNG TRONG TRỢ GIÚP PHÁP LÝ

Xác định nhiệm vụ trọng tâm công tác trợ giúp pháp lý năm 2017 trên địa bàn tỉnh Bình Định là tiếp tục tăng cường hoạt động tham gia tố tụng cho người được trợ giúp pháp lý (TGPL). Qua đó, ngay từ đầu năm cán bộ viên chức của Trung tâm và các Chi nhánh đã xác định trách nhiệm của mình, trong việc tổ chức các hoạt động TGPL nói chung, nhưng chủ yếu tập trung cho hoạt động tham gia tố tụng. Trong thực tế, người được TGPL theo Luật TGPL 2006 khi liên quan đến các vụ án hình sự chưa được các cơ quan tiến hành tố tụng quan tâm, ngoài việc các đối tượng thuộc diện “chỉ định” bào chữa trong tố tụng hình sự. Có nhiều nguyên  nhân để nói lên điều này. Trước hết người thuộc diện được TGPL liên quan đến các vụ án hình sự không nhiều. Chủ yếu là người chưa thành niên. Trong khi người chưa thành niên thuộc diện “chỉ định” nên có thể các cơ quan tiến hành tố tụng yêu cầu Đoàn Luật sư cử Luật sư tham gia bào chữa. Đối với một số địa bàn xa trung tâm thành phố, thị xã có lúc cha, mẹ hoặc người giám hộ cũng là người bào chữa. Các trường hợp khác cho dù có là hộ nghèo, nhưng khi liên quan đến tố tụng hình sự thì trường hợp này không thuộc diện “bắt buộc” phải có người bào chữa, bảo vệ. Để đảm bảo cho tất cả các trường hợp liên quan đến các vụ án hình sự là người thuộc diện hộ nghèo được TGPL, ngoài việc Trung tâm tham mưu đề xuất với Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng có văn bản đề nghị lãnh đạo các cơ quan tiến hành tố tụng quan tâm, bản thân các Trợ giúp viên nhất là các Trợ giúp viên pháp lý ở các Chi nhánh nơi trực tiếp thường xuyên với các cơ quan tiến hành tố tụng, phải thường xuyên liên hệ với các cơ quan tiến hành tố tụng. Khi có trường hợp thuộc diện được TGPL liên hệ với cán bộ tiến hành tố tụng để đề nghị được tham gia tố tụng hoặc gặp gỡ người thân của bị can, bị cáo, bị hại để thực hiện tư vấn tiền tố tụng. Bên cạnh đó, Giám đốc Trung tâm có văn bản đề xuất Chủ tịch Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động có văn bản thúc đẩy việc thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng cho người được TGPL, đồng thời tiếp tục sao gửi Quyết định số 2153/QĐ-UBND ngày 23/6/2016 của Chủ tịch UBND tỉnh về thực hiện TGPL cho người được TGPL trên địa bàn tỉnh Bình Định, trong đó gần như là “tất cả” các trường hợp liên quan đến các vụ án hình sự đều được thực hiện bào chữa, bảo vệ miễn phí, nhất là trường hợp “Người là bị can, bị cáo, bị hại không có điều kiện chi trả khi thuê người bào chữa, bảo vệ; người dưới 18 tuổi, người là Hội viên Phụ nữ, Hội viên Nông dân…”. Từ những biện pháp đồng bộ trên, cùng với sự tăng cường quan hệ, phối hợp giữa Chi nhánh với Chi hội Luật gia của Tòa án, Viện kiểm sát huyện, đồng thời với việc phối hợp tích cực giữa cán bộ tiến hành tố tụng với Trợ giúp viên pháp lý trong cùng vụ án, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử luôn đảm bảo có mặt của người bào chữa, bảo vệ. Không vì công việc của Trung tâm, Chi nhánh hoặc của Trợ giúp viên, mà làm ảnh hưởng đến tiến độ của quá trình thực hiện vụ án của các cơ quan tiến hành tố tụng, nên có thể nói đến nay hầu hết số người thuộc diện được TGPL theo quy định của Luật và đối tượng thuộc diện được TGPL trên địa bàn toàn tỉnh đều đã được thực hiện TGPL. Do vậy, nếu tính số lượng các vụ việc đã được Trung tâm và Chi nhánh thụ lý từ năm trước chuyển sang thì đến tháng 10 năm 2017 Trung tâm và các Chi nhánh đã thụ lý tham gia tố tụng cho 484 vụ án, vụ việc hình sự, dân sự, trong đó qua 10 tháng của năm 2017 đã thụ lý là 296 vụ. Cao nhất từ trước đến nay. Đạt kế hoạch đề ra trong năm là 142%. Theo chỉ tiêu của Bộ trưởng Bộ Tư pháp giao, thì tất cả các Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm và các Chi nhánh đều đạt chỉ tiêu từ mức độ khá trở lên.  Trong đó có rất nhiều Trợ giúp viên pháp lý đạt chỉ tiêu với mức độ tốt.

Tuy đạt được kết quả trên, song với thực tiễn tình hình giữa hoạt động tố tụng với việc có người tham gia bào chữa, bảo vệ trong vụ án hình sự  nói chung, riêng với người được TGPL nhất là người được TGPL trên địa bàn tỉnh Bình Định như đối tượng không có điều kiện thuê người bào chữa, bảo vệ trong các vụ án hình sự, người là Hội viên Nông dân, Hội viên Phụ nữ vẫn còn có khoảng cách!

Chuẩn bị qua năm 2018, Khi Luật TGPL năm 2017 có hiệu lực thi hành cùng với các Bộ Luật Tố tụng Hình sự năm 2015, Luật thi hành tạm giữ, tạm giam…trong đó quy định người được TGPL rất cụ thể, có thể sẽ là bước tích cực để các cơ quan tiến hành tố tụng phối hợp có hiệu quả với Trung tâm Trợ giúp pháp lý và các Chi nhánh của Trung tâm trong việc đảm bảo tất cả các vụ án, vụ việc hình sự, dân sự liên quan đến người được TGPL đều có Trợ giúp viên pháp lý tham gia.

                                                                   Hoàng Phương