Trên cơ sở Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC ngày 29/6/2018 của Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao quy định về phối hợp trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng (sau đây gọi là Thông tư liên tịch số 10), năm 2021, Hội đồng Phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh Tây Ninh đã triển khai tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ và đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận.
Hội đồng Phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh Tây Ninh (sau đây gọi là Hội đồng) bao gồm các thành viên: Sở Tư pháp, Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Sở Tài chính, VKSND tỉnh, TAND tỉnh. Hội đồng có nhiệm vụ chỉ đạo, phối hợp thực hiện về TGPL trong hoạt động tố tụng trên địa bàn tỉnh. Thực hiện Kế hoạch công tác năm 2021, Hội đồng đã tiến hành phổ biến, hướng dẫn cho các cơ quan, đơn vị trực thuộc và các tổ chức, đơn vị có liên quan triển khai thực hiện có hiệu quả Thông tư liên tịch số 10.
Với vai trò là cơ quan thường trực của Hội đồng, Sở Tư pháp tỉnh Tây Ninh đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện nghiêm túc các quy định của Thông tư liên tịch số 10 tại địa phương. Theo đó, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Tây Ninh (sau đây gọi là Trung tâm) đã trang bị, bổ sung Bảng thông tin TGPL, hộp tin TGPL, các biểu mẫu, tài liệu có liên quan, kịp thời tuyên truyền tới các đối tượng được TGPL khi họ có nhu cầu TGPL. Khi phát hiện các đương sự thuộc diện được TGPL có nhu cầu được TGPL mà không được các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thực hiện các thủ tục để tiếp cận, thụ hưởng chính sách TGPL của Nhà nước thì Trung tâm kịp thời báo cáo Hội đồng và cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để xem xét giải quyết.
Cơ quan Cảnh sát điều tra thuộc Công an các cấp đã tập trung triển khai, quán triệt cho cán bộ, chiến sĩ thực hiện nghiêm túc các quy định về trách nhiệm của Cơ sở giam giữ được quy định tại Thông tư liên tịch số 10. Khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam, cán bộ tiếp nhận đã tiến hành phổ biến Nội quy cơ sở giam giữ; quyền và nghĩa vụ của người bị tạm giữ, người bị tạm giam kết hợp giải thích về quyền được TGPL.
Toà án nhân dân (TAND) các cấp cũng tiến hành phổ biến, quán triệt cho tất cả cán bộ, công nhân viên chức trong đơn vị hiểu TGPL là một chính sách nhân đạo, chính sách đền ơn đáp nghĩa của Đảng và Nhà nước ta; thể hiện trách nhiệm của Nhà nước đối với công dân, đặc biệt là người có công với cách mạng; người nghèo; người cao tuổi và người khuyết tật có khó khăn về tài chính; trẻ em,…; thực hiện việc giải thích, thông báo, thông tin về TGPL theo quy định; hướng dẫn cụ thể nội dung và điền thông tin vào biên bản giải thích về quyền được TGPL; giải thích những trường hợp được TGPL theo quy định của pháp luật về TGPL và pháp luật về tố tụng. Khi đương sự có yêu cầu TGPL thì TAND gửi thông báo về cho Trung tâm TGPL nhà nước.
Các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh có niêm yết Bảng thông tin TGPL, hộp tin TGPL, tờ rơi, tờ gấp TGPL và danh sách người thực hiện TGPL tại phòng tiếp công dân nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công dân dễ nhìn thấy, tiếp cận với chính sách TGPL. Nhà Tạm giữ Công an các cấp có niêm yết đầy đủ Bảng thông tin về TGPL, tờ thông tin về TGPL trong phòng thăm gặp, phòng hỏi cung, buồng tạm giữ, buồng tạm giam và nơi sinh hoạt chung của người bị tạm giam, tạm giữ.
Từ những kết quả chỉ đạo, triển khai thực hiện của Chủ tịch Hội đồng, qua theo dõi của Trung tâm TGPL nhà nước, trong khoảng 10 tháng đầu năm 2021, các ngành thành viên Hội đồng đã phối hợp thực hiện TGPL được 193 vụ việc, tăng 20% số vụ việc so với cùng kỳ năm 2020. Trên cơ sở kết quả đánh giá chất lượng vụ việc TGPL của Sở Tư pháp thể hiện các vụ việc tham gia tố tụng do Trung tâm cử Luật sư thực hiện TGPL, Trợ giúp viên pháp lý thực hiện đều đạt chất lượng tốt. Khi thực hiện TGPL, đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm luôn đúng mực và không ngừng nâng cao uy tín nghề nghiệp; tận tâm, hết lòng yêu nghề, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn; luôn rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức nghề nghiệp của người thực hiện TGPL.
Năm 2021, trước tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến hết sức phức tạp, có ảnh hưởng lớn đến nhiều mặt và nhiều đối tượng trong xã hội, trong đó có những người được TGPL. Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng tỉnh Tây Ninh đã nỗ lực hết sức mang đến những điều tốt nhất cho người được TGPL và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, các ngành thành viên Hội đồng đã quan tâm chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, cán bộ, công nhân viên chức thuộc ngành mình quán triệt và thực hiện tốt hơn các quy định về phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng theo Thông tư liên tịch số 10; tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan, người tiến hành tố tụng với Sở Tư pháp, Trung tâm TGPL nhà nước; thường xuyên trao đổi, phản ánh, đánh giá chất lượng, hiệu quả tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư thực hiện TGPL với Trung tâm.
Hy vọng trong thời gian tới, Hội đồng tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, việc phối hợp giữa các thành viên trong Hội đồng, các cơ quan liên quan và người tiến hành tố tụng ngày càng hiệu quả, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL trong tố tụng theo quy định của pháp luật./.
Ngọc Linh - Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Tây Ninh