Qua theo dõi thông tin báo chí và hoạt động của các Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) nhà nước tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương trong những ngày vừa qua, Cục Trợ giúp pháp lý - Bộ Tư pháp đã nắm bắt được một số vụ việc nổi cộm, gây bức xúc trong xã hội có đối tượng và nạn nhân là trẻ em đã được các Trung tâm TGPL tiếp cận, xác minh, cử người thực hiện TGPL bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp kịp thời cho họ.
Một số vụ việc xâm hại trẻ em gây bức xúc dư luận
Một vụ việc liên quan đến bị hại gây phẫn nộ trong những ngày vừa qua là vụ việc “Bé gái 13 tuổi bị 4 người bạn hãm hiếp ở Bắc Giang” được báo “vietnamnet” đưa tin ngày 29/3/2022: “Công an tỉnh Bắc Giang cho biết, Phòng cảnh sát hình sự đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tạm giam về tội "hiếp dâm người dưới 16 tuổi" đối với Vàng Mí Tủa (SN 2006 ) và Giàng Mí Sử (SN 2005, cùng tại huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang). Sùng Mí Po (SN 2003, trú huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang) và Dương Đan Huy (SN 2006, trú huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên) cũng bị khởi tố cùng tội danh trên. Tại thời điểm gây án, các nghi phạm đều là công nhân Công ty TNHH TK Tech Vina, đang tạm trú tại tổ dân phố Kiểu (thị trấn Bích Động, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang). Theo công an, chiều ngày 13/3, bé gái N.T.T. (SN 2009, trú tại huyện Việt Yên) bị một nhóm đối tượng hiếp dâm tại phòng trọ ở tổ dân phố Kiểu, thị trấn Bích Động, huyện Việt Yên. Quá trình điều tra xác định, 4 đối tượng có quen biết với nạn nhân. Trong đó, Dương Đan Huy đang có quan hệ tình cảm với T. Tối 12/3, tại phòng trọ của Huy ở tổ dân phố Kiểu (thị trấn Bích Động), Huy đã có hành vi hiếp dâm T. Đến chiều ngày 13/3/2022, N.T.T sang chơi tại phòng trọ của Vàng Mí Tủa. Tại đây, các đối tượng Tủa, Sử và Po tiếp tục có hành vi hiếp dâm nạn nhân”.
Vụ việc này, cả bị hại và bị cáo đều thuộc diện người được trợ giúp pháp lý, các em còn nhỏ tuổi lại là người ở địa phương khác đến làm việc và thuê trọ trên địa bàn huyện Việt Yên nên ngay khi nắm được thông tin vụ việc, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Bắc Giang đã chủ động xuống để thăm hỏi, động viên bị hại và tiếp cận, giúp đỡ bị cáo. Hiện, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Bắc Giang đã cử Trợ giúp viên pháp lý tham gia bảo vệ và bào chữa cho cả 4 em trong vụ việc này.
Thông tin “Vụ nghi án bé gái bị hiếp dâm tại Tuyên Quang: Gia đình mong mỏi sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan công an” được trang “phapluatplus” đưa tin ngày 29/3/2022 với nội dung “Ông B. (bố của nạn nân) kể lại: "Ngày 22/1/2022, trên đường tôi đi soi cua về phát hiện ông Q nhà sát vách đang thực hiện hành vi quan hệ tình dục với con gái tôi là T.T.N. tại khu di tích 600. Ngay khi bị lộ chuyện, ông Q lập tức bỏ vùng dậy nấp sau lùm cây cảnh rồi bỏ chạy về hướng nhà gần đó. Tôi đã đuổi theo giữ ông Q. lại rồi làm đơn tố giác hành vi đồi bại đến cơ quan công an”. Theo đó, ngay khi nắm bắt, xác minh thông tin vụ việc, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Tuyên Quang đã có Quyết định cử Trợ giúp viên pháp lý kịp thời tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho cháu T.T.N.
Ngày 31/3/2022, báo “vietnamnet” đưa tin “Công an TP Thái Bình điều tra vụ chú họ bị tố hiếp dâm bé gái 10 tuổi” với nội dung: “Ngày 31/3, lãnh đạo Công an TP Thái Bình xác nhận và cho biết, đơn vị đang điều tra vụ việc nghi vấn một bé gái 10 tuổi ở xã Vũ Chính bị chú họ xâm hại. Nạn nhân được xác định là T. (10 tuổi, đang học lớp 4), trú tại thôn Trấn Tây, xã Vũ Chính, TP Thái Bình. Theo nội dung đơn trình báo của mẹ bé T., chiều ngày 19/3, bé T. và các bạn đang chơi ở nhà thì ông Nguyễn Thanh S. (51 tuổi, trú cùng địa phương) đi xe máy điện đến, thời điểm không có người lớn ở nhà. Tại đây, ông S. bảo các cháu có lấy vỏ nhựa bán đồng nát thì lên xe ông S. đèo về trang trại nơi ông S. làm việc để lấy. Sau đó, có bé T. lên xe của ông S. Đến ngày 29/3, bé gái bị đau vùng kín nên nói với mẹ. Qua gặng hỏi, T. kể lại sự việc bị ông S. xâm hại. Trao đổi với PV, ông Đỗ Trọng Chỉnh, Trưởng phòng Lao động, thương binh và xã hội TP Thái Bình cho biết, đơn vị đã nhân được báo cáo ban đầu của UBND xã Vũ Chính về việc bé gái 10 tuổi bị xâm hại. "Khoảng 22h đêm ngày 29/3, mẹ bé gái làm đơn trình báo chính quyền và Công an xã Vũ Chính về việc của con gái mình bị xâm hại", ông Chỉnh thông tin. Hiện, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Thái Bình đã có Quyết định cử Trợ giúp viên pháp lý tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bé T.
Một vụ việc khác liên quan đến nạn nhân là trẻ em được báo “24h” đưa tin: “Cháu bé 3 tuổi bị gã đàn ông dùng dao lam cắt cổ tay”. Theo đó, Công an huyện Nghĩa Hành (Quảng Ngãi) cho biết, đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam Trương Quang Cường (43 tuổi, ngụ phường Nguyễn Nghiêm, TP Quảng Ngãi) về tội "Cố ý gây thương tích". Cường đã nhiều lần yêu cầu chị D. về sống chung nhưng không được chấp nhận, y nảy sinh ý định hành hung người nhà chị D. và dùng dao lam cắt cổ tay cháu A. (cháu của chị D.), khiến cháu đứt gân tay, mạch máu. Ngay sau khi tiếp nhận tin báo, Công an huyện Nghĩa Hành phối hợp với Công an xã Hành Đức tiến hành công tác khám nghiệm hiện trường, xác minh, rà soát đối tượng nghi vấn trên địa bàn. Qua nhiều giờ truy xét cùng những hình ảnh từ camera an ninh người dân ghi lại, Công an huyện Nghĩa Hành xác định Trương Quang Cường là đối tượng thực hiện hành vi man rợ trên. Theo xác minh của công an, trước đây Cường có quan hệ tình cảm với chị T.T.D. (là em gái ông T.V.D.). Tuy nhiên, do mâu thuẫn với Cường nên chị D. không sống cùng từ nhiều tháng qua. Cường nhiều lần liên lạc, yêu cầu chị D. về sống với Cường, đe dọa sẽ hành hung chị D. và gia đình. Được biết, trước khi bị bắt, Cường đã có 4 tiền án về tội cố ý gây thương tích và trộm cắp tài sản, có tổng thời gian chấp hành án phạt tù là gần 20 năm. Tại cơ quan điều tra, Cường đã khai nhận toàn bộ hành vi dùng dao lam cắt cổ tay cháu T.T.A. gây thương tích để nhằm mục đích cảnh cáo, dằn mặt đối với chị D”.
Ngay khi có thông tin về vụ việc, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Quảng Ngãi đã chủ động phối hợp với cơ quan điều tra để xác minh thông tin và hiện đang làm thủ tục cử Trợ giúp viên pháp lý tham gia bảo vệ cho bị hại.
Bạo lực học đường ngày càng phức tạp
Ngày 29/3/2022, báo “giadinh.net” có đăng tin “Nữ sinh lớp 10 bị đánh chấn động não và mong muốn tìm lại công bằng của gia đình” với nội dung “Theo trình bày của gia đình, ngày 6/3, em L.T.Y.N. (SN 2006) là học sinh khối lớp 10, Trường THPT Hương Trà (thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế), nhận được tin nhắn của bạn cùng trường là L.N.Q.T., một học sinh cùng khối lớp 10 hẹn gặp nhau ở công viên Tứ Hạ (thị xã Hương Trà) để nói chuyện. Tiếp đó, khi em N., đến gặp tại công viên thì bất ngờ bị T. lao vào đánh tới tấp bằng mũ bảo hiểm. Chưa dừng lại ở đó, trưa ngày 7/3, trên đường đi học về, em N. tiếp tục bị T. cùng đám bạn chặn đường dùng mũ bảo hiểm đánh chảy máu ở đầu. "Trưa đó, về đến đầu ngõ, thấy cháu khóc, đầu đầy máu rồi choáng váng, ngất lịm, nên cả nhà vội đưa cháu đi cấp cứu tại Trung tâm Y tế thị xã Hương Trà. Sau đó, cháu được chuyển tuyến lên BV TW Huế cơ sở 2 trong tình trạng chấn động não", bà L.T.X. (SN 1967), mẹ của N., xót xa kể lại”.
Ngay khi nhận được thông tin, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Thừa Thiên Huế đã chủ động phối hợp với Công An TX Hương Trà xác minh, làm rõ vụ việc và đang làm thủ tục cử Trợ giúp viên pháp lý tham gia bào chữa, bảo vệ cho cả bj cáo và bị hại là học sinh trường THPT Hương Trà.
Báo “dantri” đưa tin: “Ngày 26/3/2022 trên mạng xã hội xuất hiện một clip dài hơn một phút, ghi lại cảnh một cô gái mặc đồ đen đánh đập tới tấp vào người một nữ sinh trước sự chứng kiến của nhiều người khác. Mặc dù được can ngăn, bản thân nạn nhân cũng khóc lóc van xin nhưng cô gái này vẫn không chịu dừng tay. Ngay sau khi đoạn clip được lan truyền, nhiều tài khoản mạng xã hội đã thông tin, sự việc xảy ra tại trường THPT Trần Phú (xã Đắk Sôr, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông). Nạn nhân là học sinh lớp 10 của trường, còn cô gái tấn công nữ sinh là sinh viên của một Trường Văn hóa nghệ thuật tại tỉnh Đắk Lắk, thường được gọi là "bà Bảy". Theo đó, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Đắk Nông đang tiếp tục theo dõi, chủ động nắm bắt thông tin từ cơ quan chức năng sau khi nữ sinh bị hành hung được giám định thương tật để kịp thời tham gia trợ giúp pháp lý theo trình tự của pháp luật.
Người chưa thành niên phạm tội đang có xu hướng gia tăng
Ngày 28/3/2022, báo “hatinh.vn” đưa tin “Lên mạng lừa bán pháo hoa, chiếm tiền đặt cọc của hơn 100 người” với nội dung “Công an huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) vừa quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Trần Trung Kiên (SN 2004, trú tại thôn Trung thành, xã Lâm Trung Thủy, huyện Đức Thọ) về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Ngày 19/12/2021, sau khi đọc được thông tin trên facebook, anh Phạm Ngọc V. (SN 1983, trú tại xã Đak Nhau, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước) đã liên lạc qua tài khoản Zalo của Kiên để hỏi mua pháo hoa. Ngày 24/12/2021, sau khi thống nhất số lượng, giá cả, Kiên yêu cầu anh V. chuyển tiền đặt cọc vào tài khoản cho Kiên số tiền 2,8 triệu đồng và hẹn sẽ giao hàng tận nhà. Sau khi đã nhận được tiền cọc, Kiên tiếp tục yêu cầu anh V. chuyển tiếp vào tài khoản của đối tượng số tiền 4 triệu đồng rồi mới giao hàng. Ngày 25/12/2021, anh V. tiếp tục chuyển số tiền 4 triệu đồng vào tài khoản của Kiên. Khi nhận được số tiền như yêu cầu, Kiên đã khóa tài khoản Zalo. Nhận được tin báo từ bị hại, cơ quan công an đã vào cuộc điều tra. Ngày 29/1/2022, Công an huyện Đức Thọ đã tiến hành triệu tập Trần Trung Kiên lên làm việc. Tại đây đối tượng Kiên đã thành khẩn khai báo, thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình. Kiên khai nhận, trong khoảng thời gian từ tháng 10/2020 đến tháng 2/2021 đã lừa đảo khoảng 100 người chiếm đoạt gần 200 triệu đồng với hình thức nhận tiền cọc mua bán pháo hoa. Ngày 24/3, Công an huyện Đức Thọ đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Trần Trung Kiên về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Theo đó, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Hà Tĩnh đã cử Trợ giúp viên pháp lý tham gia bào chữa cho bị cáo từ giai đoạn điều tra.
Có thể nói, tình trạng người chưa thành niên vi phạm pháp luật có chiều hướng gia tăng cả về số vụ và tính chất phức tạp đòi hỏi sự chung tay vào cuộc của các cấp, các ngành, trong đó có hệ thống trợ giúp pháp lý Việt Nam./.
Trung tâm Thông tin, dữ liệu trợ giúp pháp lý - Cục Trợ giúp pháp lý