Hội nghị tập huấn trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán
Ngày 08-09/9/2022 tại Quảng Ninh, Cục Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp phối hợp với Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) tổ chức Hội nghị tập huấn trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán.
Hội nghị có sự tham gia của bà Vũ Thị Hường, Phó Cục trưởng Cục Trợ giúp pháp lý; bà Nguyễn Thị Thúy – chuyên gia của UNWOMEN cùng với cùng với sự tham dự của các đại biểu đại diện Lãnh đạo Trung tâm, trợ giúp viên pháp lý, người tập sự trợ giúp pháp lý của 12 tỉnh, thành phố, đại diện Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Quảng Ninh, Hội liên hiệp phụ nữ một số huyện của tỉnh Quảng Ninh.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, bà Vũ Thị Hường, Phó Cục trưởng Cục Trợ giúp pháp lý cho biết, hiện nay nhiều văn bản quy phạm pháp luật trong nước cũng như một số Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định về việc bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp cho người yếu thế trong đó có nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán. Chính sách trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và xã hội đối với các đối tượng yếu thế này. Mặt khác, để triển khai kịp thời các văn bản Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Tư pháp về nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán[1], trong thời gian qua, Cục Trợ giúp pháp lý đã tham mưu Bộ Tư pháp ban hành một số văn bản chỉ đạo các địa phương trong toàn quốc triển khai thực hiện trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán. Việc ban hành kịp thời văn bản chỉ đạo về trợ giúp pháp lý cho các đối tượng này đã thể hiện trách nhiệm và sự quan tâm của Bộ, ngành Tư pháp đối với người được trợ giúp pháp lý đặc biệt là nhóm đối tượng yếu thế.
Điểm lại một số kết quả thực hiện trợ giúp pháp lý của các địa phương trong toàn quốc, bà Vũ Thị Hường cho biết, thời gian qua mặc dù ảnh hưởng của đại dịch Covid 19 song hệ thống trợ giúp pháp lý trong toàn quốc vẫn chủ động, tích cực triển khai các hoạt động trợ giúp pháp lý. Từ khi Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 có hiệu lực (năm 2018) đến nay, các Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước đã thực hiện được nhiều vụ việc trợ giúp pháp lý trong đó có nạn nhân của hành vi mua bán người và nạn nhân bạo lực gia đình có khó khăn về tài chính. Trong đó, đa số các vụ việc trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực gia đình có khó khăn về tài chính được thực hiện bằng hình thức tư vấn (chiếm hơn 80%); đối với các vụ việc trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bị mua bán có khó khăn về tài chính thì chủ yếu được thực hiện bằng hình thức tham gia tố tụng (chiếm 96%/tổng số vụ việc). Nhiều vụ việc trợ giúp pháp lý được đánh giá là thành công, hiệu quả.
Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực, đáng ghi nhận, tuy nhiên, việc thực hiện trợ giúp pháp lý cho các đối tượng đặc thù này đòi hỏi người thực hiện trợ giúp pháp lý phải có thêm các kỹ năng, nghiệp vụ khi tiếp xúc, làm việc với họ. Vì vậy, để tiếp tục nâng cao hiệu quả, chất lượng trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực, nạn nhân bị mua bán thuộc diện được trợ giúp pháp lý, đồng thời tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức đoàn thể với Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh, thành phố trong phát hiện, giới thiệu, thông tin về nhu cầu trợ giúp pháp lý cho nhóm đối tượng yếu thế này, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em, người cao tuổi và lao động di cư thuộc diện được trợ giúp pháp lý, năm 2021, Cục Trợ giúp pháp lý Bộ Tư pháp đã phối hợp với tổ chức UNWOMEN xây dựng cuốn tài liệu: “Tài liệu hướng dẫn trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán”. Năm nay, Cục Trợ giúp pháp phối hợp với tổ chức UNWOMEN tổ chức “Hội nghị tập huấn trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán” tại tỉnh Quảng Ninh cho người thực hiện trợ giúp pháp lý và những người làm công tác hỗ trợ cho nạn nhân.
Để Hội nghị đạt hiệu quả, có chất lượng, bà Vũ Thị Hường đề nghị các đại biểu nêu cao tinh thần trách nhiệm, tham dự đầy đủ các buổi tập huấn để tiếp thu trọn vẹn các nội dung được các báo cáo viên trình bày; tích cực, chủ động tham gia các hoạt động của lớp, thẳng thắn trao đổi những vấn đề chưa rõ, những hạn chế bất cập trong hoạt động thực tiễn của mình liên quan đến việc trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực, nạn nhân bị mua bán trong đó cần lưu ý nhóm phụ nữ, trẻ em và lao động di cư để chia sẻ, tích luỹ nhiều kinh nghiệm thực tiễn và học tập được nhiều bổ ích trong đợt tập huấn này.
Về phía giảng viên, bà Vũ Thị Hường đề nghị giảng viên áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại, tích cực, lấy học viên làm trung tâm; giảng viên đóng vai trò điều phối, khuyến khích học viên chia sẻ ý kiến, những vấn đề thực tế phát sinh, những khó khăn, vướng mắc, tập trung vào những vấn đề đặc thù của đối tượng được trợ giúp pháp lý là nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, bà Vũ Thị Hường, Phó Cục trưởng Cục Trợ giúp pháp lý cho biết, hiện nay nhiều văn bản quy phạm pháp luật trong nước cũng như một số Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định về việc bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp cho người yếu thế trong đó có nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán. Chính sách trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và xã hội đối với các đối tượng yếu thế này. Mặt khác, để triển khai kịp thời các văn bản Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Tư pháp về nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán[1], trong thời gian qua, Cục Trợ giúp pháp lý đã tham mưu Bộ Tư pháp ban hành một số văn bản chỉ đạo các địa phương trong toàn quốc triển khai thực hiện trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán. Việc ban hành kịp thời văn bản chỉ đạo về trợ giúp pháp lý cho các đối tượng này đã thể hiện trách nhiệm và sự quan tâm của Bộ, ngành Tư pháp đối với người được trợ giúp pháp lý đặc biệt là nhóm đối tượng yếu thế.
Điểm lại một số kết quả thực hiện trợ giúp pháp lý của các địa phương trong toàn quốc, bà Vũ Thị Hường cho biết, thời gian qua mặc dù ảnh hưởng của đại dịch Covid 19 song hệ thống trợ giúp pháp lý trong toàn quốc vẫn chủ động, tích cực triển khai các hoạt động trợ giúp pháp lý. Từ khi Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 có hiệu lực (năm 2018) đến nay, các Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước đã thực hiện được nhiều vụ việc trợ giúp pháp lý trong đó có nạn nhân của hành vi mua bán người và nạn nhân bạo lực gia đình có khó khăn về tài chính. Trong đó, đa số các vụ việc trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực gia đình có khó khăn về tài chính được thực hiện bằng hình thức tư vấn (chiếm hơn 80%); đối với các vụ việc trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bị mua bán có khó khăn về tài chính thì chủ yếu được thực hiện bằng hình thức tham gia tố tụng (chiếm 96%/tổng số vụ việc). Nhiều vụ việc trợ giúp pháp lý được đánh giá là thành công, hiệu quả.
Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực, đáng ghi nhận, tuy nhiên, việc thực hiện trợ giúp pháp lý cho các đối tượng đặc thù này đòi hỏi người thực hiện trợ giúp pháp lý phải có thêm các kỹ năng, nghiệp vụ khi tiếp xúc, làm việc với họ. Vì vậy, để tiếp tục nâng cao hiệu quả, chất lượng trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực, nạn nhân bị mua bán thuộc diện được trợ giúp pháp lý, đồng thời tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức đoàn thể với Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh, thành phố trong phát hiện, giới thiệu, thông tin về nhu cầu trợ giúp pháp lý cho nhóm đối tượng yếu thế này, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em, người cao tuổi và lao động di cư thuộc diện được trợ giúp pháp lý, năm 2021, Cục Trợ giúp pháp lý Bộ Tư pháp đã phối hợp với tổ chức UNWOMEN xây dựng cuốn tài liệu: “Tài liệu hướng dẫn trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán”. Năm nay, Cục Trợ giúp pháp phối hợp với tổ chức UNWOMEN tổ chức “Hội nghị tập huấn trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán” tại tỉnh Quảng Ninh cho người thực hiện trợ giúp pháp lý và những người làm công tác hỗ trợ cho nạn nhân.
Để Hội nghị đạt hiệu quả, có chất lượng, bà Vũ Thị Hường đề nghị các đại biểu nêu cao tinh thần trách nhiệm, tham dự đầy đủ các buổi tập huấn để tiếp thu trọn vẹn các nội dung được các báo cáo viên trình bày; tích cực, chủ động tham gia các hoạt động của lớp, thẳng thắn trao đổi những vấn đề chưa rõ, những hạn chế bất cập trong hoạt động thực tiễn của mình liên quan đến việc trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực, nạn nhân bị mua bán trong đó cần lưu ý nhóm phụ nữ, trẻ em và lao động di cư để chia sẻ, tích luỹ nhiều kinh nghiệm thực tiễn và học tập được nhiều bổ ích trong đợt tập huấn này.
Về phía giảng viên, bà Vũ Thị Hường đề nghị giảng viên áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại, tích cực, lấy học viên làm trung tâm; giảng viên đóng vai trò điều phối, khuyến khích học viên chia sẻ ý kiến, những vấn đề thực tế phát sinh, những khó khăn, vướng mắc, tập trung vào những vấn đề đặc thù của đối tượng được trợ giúp pháp lý là nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán.
Sau bài phát biểu khai mạc, các đại biểu và học viên được nghe bà Nguyễn Thị Thúy – chuyên gia của UNWOMEN đã chia sẻ, cập nhật thông tin về các loại hình bạo lực, tình hình bạo lực trên toàn cầu và Việt Nam, việc bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị bạo lực, bị mua bán cũng như nhu cầu cung cấp các dịch vụ phối hợp cho nạn nhân bạo lực và nạn nhân bị mua bán qua từng bài giảng của mình. Tiếp đó, giảng viên Vũ Thị Hường – Phó Cục trưởng Cục Trợ giúp pháp lý trình bày các quy định của pháp luật trong nước và vấn đề liên quan đến bảo vệ nạn nhân bạo lực, nạn nhân bị mua bán, quy định về trợ giúp pháp lý và các nguyên tắc trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực và bạn nhân bị mua bán.
Phần trao đổi, thảo luận đã được các đại biểu, học viên tích cực tham gia, tương tác sôi sổi với giảng viên về các nội dung như: cách nhận biết các hành vi bạo lực, việc xác minh thông tin, giấy tờ đối với nạn nhân bị mua bán trở về khi có nhu cầu được trợ giúp pháp lý, quy định của quốc tế và Việt Nam trong việc xác định độ tuổi của đối tượng là trẻ em, các bài tập tình huống, đóng vai… Ngoài ra, để giúp các học viên có thêm thông tin, nắm bắt tình hình thực tiễn, những khó khăn, vướng mắc và phương pháp khắc phục mà người thực hiện trợ giúp pháp lý thường gặp phải trong quá trình thực hiện trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực, nạn nhân bị mua bán tại địa phương, các học viên đã chia nhóm để thảo luận các tình huống thực tiễn.
Kết thúc tập huấn, bà Vũ Thị Hường, Phó Cục trưởng Cục Trợ giúp pháp lý đã đánh giá cao tinh thần, thái độ tích cực học tập của các học viên, các ý kiến rất cụ thể, chất lượng, nhiều vấn đề học viên nêu tại Hội nghị tập huấn sẽ được nghiên cứu để có thêm nguồn tài liệu tham khảo nâng cao kỹ năng và chất lượng hỗ trợ, trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực, nạn nhân bị mua bán, từ đó góp phần nâng cao công tác trợ giúp pháp lý trong thời gian tới.
Phòng Tài chính và quản lý chất lượng trợ giúp pháp lý
Cục Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp.
[1] Quyết định số 45/QĐ-TTg ngày 13/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình về phòng, chống bạo lực gia đình trong tình hình mới đến năm 2025; Quyết định số 2232/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới giai đoạn 2021 – 2025; Quyết định số 193/QĐ-TTg ngày 09/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phòng, chống mua bán người giai đoạn 2021 – 2025 và định hướng đến năm 2030; Quyết định số 1472/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 121/2020/QH14 về tiếp tục tăng cường hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em; Quyết định số 2156/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2021-2030.
