Theo số liệu ước tính trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa có khoảng 36.000 người khuyết tật (NKT), chiếm 3% dân số. Trong đó, có 4.003 NKT đặc biệt nặng, 14.814 NKT nặng và trên 17.000 NKT nhẹ. Đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức xác định và cấp giấy xác nhận khuyết tật cho 20.751 NKT, hiện còn hơn 15.000 NKT chưa được cấp giấy xác nhận khuyết tật rơi vào trường hợp NKT nhẹ. Lý do là pháp luật về NKT quy định, NKT đặc biệt nặng và nặng được hưởng chính sách trợ cấp xã hội, còn NKT nhẹ do không được hưởng trợ cấp xã hội và bảo hiểm y tế, vì thế, đa số NKT nhẹ không đề nghị UBND cấp xã để được cấp giấy xác nhận khuyết tật.
Đây cũng là nguyên nhân đưa đến nhiều khó khăn trong công tác TGPL cho NKT. Bởi, Luật NKT và các văn bản hướng dẫn thi hành quy định NKT là đối tượng được TGPL miễn phí. Khi NKT có nhu cầu cần được TGPL, nếu họ không có giấy xác nhận NKT thì các Trợ giúp viên pháp lý, cộng tác viên của Trung tâm TGPL chỉ dừng lại ở việc tư vấn, hướng dẫn thủ tục giúp họ chứ không thể thực hiện các hoạt động nghiệp vụ như soạn thảo đơn thư, tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng...
Tại Hội nghị, báo cáo viên đã quán triệt những nội dung cơ bản của văn bản pháp luật về chế độ, chính sách dành cho NKT, những nội dung chủ yếu về kế hoạch TGPL cho người dân nói chung và trợ giúp pháp lý cho NKT nói riêng của Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh. Cụ thể, tập trung vào các nội dung như quy định về trách nhiệm xác nhận mức độ khuyết tật, phương pháp xác định dạng khuyết tật, mức độ khuyết tật, thủ tục, trình tự cấp giấy xác nhận NKT; về chế độ chính sách đối với NKT; quy định về trợ cấp xã hội đối với người khuyết tật, chính sách đối với gia đình có NKT đặc biệt nặng…
Ngoài ra, các đại biểu tham gia tập huấn cũng được hướng dẫn cách thức tổ chức sinh hoạt CLB TGPL, về hồ sơ và thủ tục đề nghị hỗ trợ kinh phí sinh hoạt CLB TGPL cùng với những quy định về bảo đảm bình đẳng giới trong hoạt động TGPL, về phòng, chống bạo lực gia đình, về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.
Ông Lê Huynh, thành viên CLB TGPL xã Vạn Phú (huyện Vạn Ninh) tâm sự, đây là lần đầu tiên ông được tham gia tập huấn các quy định pháp luật về NKT, TGPL cho NKT. Những kiến thức pháp luật mới được tập huấn lần này sẽ giúp ông rất nhiều trong sinh hoạt CLB thời gian tới, cũng như trong việc tuyên truyền, vận động người dân chấp hành các quy định của pháp luật tại địa phương ngày một tốt hơn. Còn bà Trần Thị Điệp, Chủ nhiệm CLB TGPL xã Ninh Thọ (TX.Ninh Hòa) có suy nghĩ, để người dân, đặc biệt là NKT hiểu và thực hiện đúng chính sách pháp luật của Nhà nước thì cần phải tăng cường công tác tuyên truyền, vận động ở cơ sở thông qua nhiều ”kênh” khác nhau, trong đó có CLB TGPL. Vì vậy, việc tổ chức tập huấn nghiệp vụ TGPL cho thành viên các CLB TGPL là hết sức cần thiết, giúp họ cập nhật kịp thời các quy định về TGPL cho NKT, tạo điều kiện để họ làm tốt công tác tuyên truyền, góp phần đưa pháp luật vào cuộc sống ở cơ sở.
Trao đổi với chúng tôi về hoạt động của các CLB TGPL, ông Huỳnh Duy Thương, Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh cho biết: Hiện nay, trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh có 57 CLB TGPL được thành lập và đi vào hoạt động. Thông qua sinh hoạt định kỳ hàng tháng, CLB TGPL góp phần quan trọng phổ biến nội dung văn bản pháp luật đến người dân địa phương. CLB TGPL có vai trò quan trọng trong công tác TGPL cho NKT, vì vậy, năm nay Trung tâm đã phối hợp với các Phòng Tư pháp Cam Lâm, Cam Ranh và Vạn Ninh để tổ chức 3 Hội nghị tập huấn nghiệp vụ chuyên đề về TGPL cho NKT dành cho các cộng tác viên và thành viên CLB TGPL trong toàn tỉnh, qua đó trang bị cho các thành viên CLB những kiến thức pháp luật cơ bản nhất, cung cấp tài liệu...nhằm giúp các CLB TGPL nâng cao chất lượng sinh hoạt, đồng thời phát huy vai trò trong việc phối hợp chặt chẽ với các ban ngành ở địa phương để thực hiện tốt chính sách TGPL cho NKT.
Hy vọng thời gian tới, với sự đổi mới, đa dạng hình thức hoạt động trong công tác TGPL, các chính sách pháp luật của nhà nước về NKT sẽ đi vào cuộc sống, tạo điều kiện thuận lợi để NKT hòa nhập với cộng đồng, đóng góp sức mình cho sự phát triển của xã hội.
Hải Thanh