Pháp lệnh về chi phí tố tụng

Nội dung trên được quy định tại Pháp lệnh số 05/2024/UBTVQH15 về chi phí tố tụng, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025. Pháp lệnh số 02/2012/UBTVQH13 về chi phí giám định, định giá; chi phí cho người làm chứng, người phiên dịch trong tố tụng hết hiệu lực kể từ ngày Pháp lệnh này có hiệu lực thi hành.
Pháp lệnh số 05/2024/UBTVQH15 có 12 chương, 73 điều quy định về một số chi phí tố tụng, tạm ứng chi phí tố tụng, trách nhiệm chi trả, nghĩa vụ chịu chi phí tố tụng, kinh phí chi trả tố tụng theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính và Luật Tổ chức Tòa án nhân dân. Theo Pháp lệnh, các chi phí tố tụng bao gồm: (1) Chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ; chi phí xem xét tại chỗ; (2) Chi phí định giá tài sản; (3) Chi phí giám định; (4) Chi phí cho Hội thẩm; (5) Chi phí cho luật sư, trợ giúp viên pháp lý, bào chữa viên nhân dân; (6) Chi phí cho người làm chứng, người chứng kiến; (7) Chi phí cho người phiên dịch, người dịch thuật; (8) Chi phí ủy thác tư pháp ra nước ngoài; (9) Chi phí tham gia phiên tòa, phiên họp giải quyết vụ việc, vụ án.
Điều 4 Pháp lệnh quy định về định mức chi phí tố tụng. Theo đó, mức chi phí thù lao cho người tham gia hoạt động tố tụng và phụ cấp xét xử đối với hội thẩm được ban hành tại Danh mục kèm theo Pháp lệnh số 05/2024/UBTVQH15 như sau:
 

Mức chi cho các chi phí ngoài quy định trên thì được xác định như sau: (i) Đối với chi phí đã có chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định thì mức chi căn ứ theo chế độ, tiêu chuẩn, định mức đó. (ii) Đối với chi phí sử dụng dịch vụ, chi phí thu thập, phân tích thông tin,chi phí vật tư tiêu hao và chi phí khác thì mức chi căn cứ theo thực tế phát sinh trên cơ sở hợp đồng (nếu có), hóa đơn và chứng từ theo quy định pháp luật.
Tại Điều 49 và Điều 50 Pháp lệnh này quy định trong trường hợp chỉ định người bào chữa trong tố tụng hình sự, chi phí cho người bào chữa là  trợ giúp viên pháp lý, luật sư do Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước cử được xác định theo quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý. Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước có trách nhiệm chi trả chi phí cho người bào chữa là trợ giúp viên pháp lý, luật sư bào chữa trong trường hợp Trung tâm này cử người bào chữa.
Tại Điều 7 của Pháp lệnh này cũng đã quy định 8 nhóm đối tượng sau sẽ được miễn tiền tạm ứng chi phí/chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ, tiền tạm ứng chi phí giám định; chi phí giám định trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính:
- Trẻ em.
- Cá nhân thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo.
- Người cao tuổi được hưởng chính sách bảo trợ xã hội theo quy định của pháp luật về người cao tuổi.
- Người khuyết tật được hưởng chính sách bảo trợ xã hội theo quy định của pháp luật về người khuyết tật.
- Người có công với cách mạng.
- Người dân tộc thiểu số cư trú ở các thôn, xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
- Cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng, con đẻ, con nuôi của liệt sĩ, người có công nuôi liệt sĩ.
- Người nhiễm chất độc da cam.

Khả Hân