Hoạt động trợ giúp pháp lý có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, nhất là đối với người nghèo, người có công với cách mạng, người dân tộc thiểu số, người già cô đơn không nơi nương tựa, trẻ em… Qua đó, giúp người dân nâng cao nhận thức, kiến thức pháp luật, chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, góp phần đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.
Ngay từ đầu năm 2016, Sở Tư pháp tỉnh Ninh Bình đã chỉ đạo Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh chủ động phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tỉnh, các huyện, thành phố xây dựng kế hoạch nhằm đạt hiệu quả cao trong công tác trợ giúp pháp lý. Trong đó, hướng hoạt động tuyên truyền pháp luật và trợ giúp pháp lý đến vùng nông thôn, những nơi xa trung tâm, tạo điều kiện cho những đối tượng là người nghèo, người có công với cách mạng, người già cô đơn, người dân tộc thiểu số, người tàn tật, trẻ em không nơi nương tựa được tiếp cận với hoạt động tư vấn pháp luật miễn phí, qua đó góp phần giảm bớt thời gian và chi phí đi lại cho người dân.
Các chương trình tuyên truyền pháp luật và trợ giúp pháp lý không chỉ chú trọng tới những đối tượng thuộc diện được trợ giúp pháp lý mà qua đó, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước còn phối hợp với Phòng Tư pháp các huyện, thành phố, UBND các xã, thị trấn tổ chức lồng ghép tuyên truyền, phổ biến pháp luật, tư vấn pháp luật miễn phí cho nhân dân, giúp chính quyền cơ sở giải quyết các vướng mắc liên quan đến pháp luật.
Từ đầu năm đến nay, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Ninh Bình đã phối hợp với Phòng Tư pháp các huyện, thành phố (Tam Điệp và Hoa Lư) tuyên truyền, phổ biến Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cho hội viên hội phụ nữ và nhân dân các xã, phường, qua đó cũng đã tư vấn, giải đáp những vướng mắc pháp luật cho người dân tại cơ sở.
Cũng qua các đợt tuyên truyền pháp luật và trợ giúp pháp lý cho nhân dân, Trung tâm trợ giúp pháp lý cũng đã cấp phát miễn phí hàng nghìn tờ gấp pháp luật cho người dân tham dự hội nghị tuyên truyền pháp luật, các tờ gấp pháp luật có nội dung như: Những nội dung cơ bản của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân; các quy định của pháp luật về đất đai, về chính sách bồi thường hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất, về vay vốn ngân hàng chính sách xã hội, bình đẳng giới, phòng chống HIV…
Bên cạnh đó, các Câu lạc bộ trợ giúp pháp lý ở cơ sở cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật liên quan đến công tác bầu cử. Hiện nay toàn tỉnh có 44 Câu lạc bộ trợ giúp pháp lý hoạt động từ nguồn ngân sách nhà nước, để phục vụ tốt cho công tác bầu cử tại địa phương, định kỳ hàng tháng, các Câu lạc bộ trợ giúp pháp lý đều tổ chức sinh hoạt với các hình thức phong phú như: trực tiếp tuyên truyền các nội dung của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân hoặc thông qua các tiểu phẩm, câu chuyện pháp luật nhằm gián tiếp tuyên truyền những kiến thức pháp luật về hoạt động bầu cử cho người dân tại địa phương, tư vấn những thắc mắc của người dân liên quan đến công tác bầu cử tới đây, kịp thời bổ sung kiến thức pháp luật cho người dân về hoạt động bầu cử.
Ngoài ra, thông qua các buổi tuyên truyền pháp luật, ngoài vấn đề trọng tâm là tuyên truyền những nội dung cơ bản của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, các báo cáo viên pháp luật còn truyên truyền những văn bản pháp luật mới liên quan trực tiếp đến nhân dân như: Hiến pháp năm 2013, Luật Đất đai (sửa đổi), Luât Hôn nhân và gia đình (sửa đổi), Bộ Luật hình sự năm 2015, Bộ Luật dân sự năm 2015, Luật khiếu nại, Luật tố cáo, chế độ chính sách đối với người có công và thân nhân của họ, về vay vốn ngân hàng phát triển kinh tế… đồng thời tiếp nhận, tư vấn, giải đáp trực tiếp hàng trăm câu hỏi, đơn yêu cầu tư vấn pháp luật của bà con nhân dân. Nội dung câu hỏi thường xoay quanh những vấn đề liên quan đến tranh chấp đất đai, tranh chấp dân sự, khiếu nại, đền bù, giải phóng mặt bằng, hộ khẩu, hộ tịch, thủ tục ly hôn. Các Trợ giúp viên pháp lý và Cộng tác viên của Trung tâm đã trực tiếp tư vấn, giải đáp những vướng mắc pháp luật của người dân. Qua đó đã tạo được niềm tin của người dân đối với hoạt động trợ giúp pháp lý và được nhân dân đồng tình ủng hộ. Vì trước đó, có những vụ việc rất đơn giản nhưng do không nắm rõ các quy định của pháp luật và trình tự, thủ tục giải quyết nên người dân đã mất nhiều thời gian, công sức liên hệ với nhiều cơ quan để giải quyết nhưng vẫn không đạt kết quả.
Vì vậy, thông qua hoạt động tuyên truyền pháp luật và trợ giúp pháp lý của Trung tâm, nhận thức và hiểu biết pháp luật của nhân dân được nâng cao, giúp người dân tự tin hơn khi tham gia vào các quan hệ pháp luật và góp phần tích cực cùng các ngành, các cấp trong việc giải tỏa một số vướng mắc liên quan đến pháp luật của nhân dân trong đời sống hàng ngày. Hoạt động này cũng được cấp ủy, chính quyền địa phương ghi nhận, đánh giá cao và mong muốn thời gian tới, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền pháp luật và trợ giúp pháp lý tại các địa phương trong tỉnh. Qua đó góp phần nâng cao nhận thức pháp luật, kiến thức pháp luật cho người dân, hạn chế các vụ khiếu nại, khiếu kiện không đáng có, góp phần giữ vững an ninh trật tự, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được thì công tác tuyên truyền pháp luật và trợ giúp pháp lý của Trung tâm vẫn còn gặp những khó khăn như: các thôn, bản nằm cách xa trung tâm xã, giao thông xuống cấp nên việc đi lại hết sức khó khăn; nguồn kinh phí cho công tác tuyên truyền pháp luật và trợ giúp pháp lý còn hạn hẹp; một số xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống như (Thạch Bình, Cúc Phương, Kỳ Phú, Phú Long của huyện Nho Quan) bà con dân bản thường sử dụng bằng tiếng dân tộc nên có sự bất đồng về ngôn ngữ, gây ra nhiều hạn chế trong công tác phổ biến pháp luật.
Nhằm đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền pháp luật và trợ giúp pháp lý cho nhân dân, trong thời gian tới, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Ninh Bình tiếp tục phối hợp với các ban, ngành đoàn thể tỉnh như Hội Phụ nữ tỉnh, Hội Nông dân tỉnh, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh, Hội Luật gia tỉnh, Hội Cựu chiến binh tỉnh, Phòng Tư pháp các huyện, thành phố, UBND các xã, thị trấn triển khai mạnh mẽ công tác tuyên truyền pháp luật và trợ giúp pháp lý cho nhân dân, góp phần nâng cao kiến thức và hiểu biết pháp luật trong nhân dân, hạn chế những tranh chấp trong cộng đồng dân cư, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những người yếu thế trong xã hội (người nghèo, cac đối tượng chính sách, trẻ em) và nhân dân trong tỉnh. Góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tư an toàn xã hội tại địa phương, tạo niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, góp phần vào sự nghiệp cải cách hành chính, cải cách tư pháp và xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Đoàn Thị Ngọc Hải
Sở Tư pháp tỉnh Ninh Bình