Được sự quan tâm chỉ đạo của Cục Trợ giúp pháp lý, Lãnh đạo Sở Tư pháp, các ban ngành đoàn thể trên địa bàn tỉnh, cùng với việc bám sát Chương trình công tác của Bộ Tư pháp, tình hình kinh tế – xã hội của địa phương và phát huy kết quả đã đạt được trong năm 2015, ngay từ đầu năm 2016, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Quảng Ninh đã triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ được giao, xây dựng chương trình kế hoạch công tác, phân công nhiệm vụ tới từng cán bộ của Trung tâm nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm, chất lượng công việc như:
Xây dựng Dự thảo Kế hoạch năm 2016 triển khai thực hiện chiến lược phát triển TGPL ở Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh và tham mưu cho Sở Tư pháp trình UBND tỉnh ban hành. Thực hiện chỉ đạo của Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh tại công văn số 6959/UBND-NC ngày 16/11/2015 về việc triển khai Đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý giai đoạn 2015-2020 trên địa bàn tỉnh và Dự thảo Đề án kiện toàn tổ chức, hoạt động của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước. Trung tâm xây dựng dự thảo và tham mưu Sở Tư pháp tổ chức cuộc họp lấy ý kiến tham gia đối với các văn bản dự thảo trên.
Trong Quý I/2016, công tác TGPL đã đạt được những kết quả nhất định, góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật, giúp người dân tiếp cận với các dịch vụ pháp luật miễn phí, giảm được thời gian, công sức đi lại cho người dân, với những kết quả cụ thể:
Tính đến hết ngày 16/3/2016, Trung tâm đã thực hiện được 86 vụ việc/ 86 đối tượng (trong đó tư vấn: 74 vụ việc/74 đối tượng; tham gia tố tụng để bào chữa: 8 vụ việc/8 đối tượng; đại diện goài tố tụng: 03 vụ việc/03 đối tượng).
Các vụ việc chủ yếu thuộc lĩnh vực pháp luật hôn nhân gia đình và pháp luật trẻ em (27 vụ việc); hình sự, tố tụng hình sự và thi hành án hình sự (16 vụ việc); chính sách ưu đãi xã hội (15 vụ việc); dân sự, tố tụng dân sự và thi hành án dân sự (10 vụ việc); các lĩnh vực khác (09 vụ việc); đất đai, nhà ở, môi trường (06 vụ việc). Các vụ việc trên đều được Trung tâm cử người thực hiện TGPL kịp thời, đúng đối tượng, trình tự thực hiện theo quy định của pháp luật, đặc biệt là các vụ việc tham gia tố tụng. Các Trợ giúp viên pháp lý đã thực hiện các vụ việc tham gia tố tụng, 100% Trợ giúp viên pháp lý được bổ nhiệm trên 6 tháng tham gia tố tụng trong năm đảm bảo chất lượng tốt. Thông qua các hoạt động tư vấn, tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng và các hình thức TGPL khác, Trung tâm đã trợ giúp miễn phí, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các đối tượng được TGPL có nhu cầu.
Nhằm tăng cường truyền thông về các hoạt động TGPL trên địa bàn tỉnh, Trung tâm tiếp tục phối hợp với Trung tâm Thông tin tỉnh, đài truyền thanh truyền hình cấp huyện, Báo Quảng Ninh đưa tin, bài về chính sách TGPL cũng như hoạt động của Trung tâm và Chi nhánh đến với người dân.
Trung tâm phối hợp với Ban chính sách pháp luật - Hội liên hiệp Phụ nữ tỉnh tổ chức các đợt TGPL tại cơ sở theo Chương trình phối hợp tuyên truyền và phổ biến giáo dục pháp luật và TGPL cho phụ nữ giai đoạn 2012-2016 giữa Sở Tư pháp và Hội liên hiệp phụ nữ tỉnh (Chương trình phối hợp số 42/CTPH-PN-TP ngày 30/3/2012).
Một trong những giải pháp để nâng cao chất lượng trợ giúp pháp lý là công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng vụ việc. Trong Quý I/2016, số lượng vụ việc được đánh giá là 86, trong đó: số lượng vụ việc tư vấn pháp luật được đánh giá: 74 vụ; số lượng vụ việc tham gia tố tụng được đánh giá: 12 vụ.
Các vụ việc được đánh giá đều đạt 100% chất lượng tốt, không có trường hợp nào không đạt chất lượng theo quy định. Các vụ việc được đánh giá đều thực hiện đúng trình tự, thủ tục quy định của pháp luật, không trái đạo đức xã hội. Người được TGPL hài lòng về kết quả TGPL, trình tự thủ tục và cách thức thực hiện vụ việc; người thực hiện TGPL đã tích cực nghiên cứu hồ sơ và văn bản quy phạm pháp luật để hướng dẫn, giải đáp, đưa ra ý kiến, cung cấp thông tin pháp luật và các giải pháp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp để người được TGPL lựa chọn cách ứng xử phù hợp với quy định của pháp luật.
Trung tâm đã thực hiện tốt công tác cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, ban hành các quy chế hoạt động, phát huy dân chủ trong hoạt động của Trung tâm, tuân thủ nghiêm túc các quy định của pháp luật về rà soát văn bản quy phạm pháp luật và đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải cách tài chính công, ứng dụng công nghệ thông tin và công tác quản lý, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức, viên chức.
Ngoài ra, Trung tâm TGPL cũng tích cực hưởng ứng và tham gia các phong trào thi đua do Sở Tư pháp và các cơ quan, tổ chức có liên quan phát động; thực hiện công tác thống kê, báo cáo, lưu trữ đầy đủ, kịp thời và hoàn thành các nhiệm vụ khác mà các cấp Lãnh đạo phân công.
Mặc dù công tác TGPL luôn được sự quan tâm, ủng hộ của cấp Ủy, chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể tại địa phương, sự chỉ đạo hướng dẫn về nghiệp vụ của Cục Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp; hệ thống các văn bản hướng dẫn, triển khai được ban hành đầy đủ kịp thời, đội ngũ cán bộ nhiệt tình, trách nhiệm dù số lượng ít nhưng có trình độ chuyên môn, đảm bảo tốt chất lượng TGPL; người dân đã từng bước có nhận thức đúng đắn về hoạt động, nhiều đối tượng đã tìm đến trung tam khi có nhu cầu TGPL. Tuy nhiên, Quảng Ninh là một tỉnh miền núi, biên giới hải đảo có địa hình phức tạp, đối tượng được TGPL chiếm tỉ lệ cao. Số lượng Trơ giúp viên pháp lý dù đã được quan tâm, kiện toàn song chưa đủ để đáp ứng nhu cầu tăng cường TGPL tại cơ sở và chuyên sâu theo lĩnh vực pháp luật quy định tại Chiến lược phát triển TGPL ở Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến 2030, bên cạnh đó việc phát triển nguồn Trợ giúp viên pháp lý cũng gặp khó khăn, một số cộng tác viên tại cơ sở hiệu quả hoạt động chưa cao, kinh phí cấp cho hoạt động nghiệp vụ TGPL còn hạn chế khiến việc thực hiện các hoạt động nghiệp vụ và hoạt động phối hợp triển khai TGPL gặp nhiều khó khăn.
Bởi vậy, để đạt được thắng lợi, hoàn thành nhiệm vụ, kế hoạch 2016 thì phương hướng hoạt động Quý II/2016, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Quảng Ninh xác định:
Tham mưu triển khai Đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý giai đoạn 2015-2025 (phê duyệt tại Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 01/6/2015 của Thủ tướng Chính phủ); tăng cường công tác đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cũng như tinh thần trách nhiệm của đội ngũ người thực hiện TGPL. Qua đó nâng cao chất lượng vụ việc TGPL, chú trọng vào các vụ việc TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng, nhất là việc thực hiện vụ việc tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý. Tập trung cao độ các nguồn lực để thực hiện tốt nhiệm vụ tăng cường công tác TGPL trên địa bàn toàn tỉnh (Xây dựng và triển khai thực hiện Đề án Kiện toàn bộ máy tổ chức, hoạt động của Trung tâm TGPL nhà nước. Mở rộng các đối tượng Cộng tác viên là luật sư có năng lực, nhiệt tình với công tác TGPL; tận dụng tối đa lực lượng Cộng tác viên tại địa bàn cơ sở; vận động các tổ chức hành nghề luật sư đăng ký tham gia TGPL theo quy định của pháp luật); tiếp tục thực hiện cải cách hành chính, kiểm soát thủ tục hành chính trong lĩnh vực TGPL và ứng dụng có hiệu quả công nghệ thông tin, cải tiến lề lối làm việc, nâng cao hiệu quả công tác.
Trần Cường - Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Quảng Ninh