Sáng 28/8/2025, tại phường Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa), Bộ Tư pháp đã tổ chức Hội thảo Luật Trợ giúp pháp lý - Những vấn đề cần sửa đổi, bổ sung nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới. Hội thảo nhằm đánh giá việc triển khai Luật Trợ giúp pháp lý, nhận diện những điểm nghẽn trong quy định của Luật Trợ giúp pháp lý và các văn bản có liên quan, đề xuất những nội dung, chính sách quy định cụ thể cần được sửa đổi, bổ sung trong Luật Trợ giúp pháp lý, tạo tiền đề để phát triển công tác trợ giúp pháp lý trong bối cảnh mới.
Đồng chí Nguyễn Thanh Ngọc, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Thứ trưởng Bộ Tư pháp; đồng chí Lê Vệ Quốc - Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý; đồng chí Vũ Thị Hường - Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý chủ trì Hội thảo.
Tham dự Hội thảo có bà Phạm Thúy Hạnh, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Văn phòng Chính phủ, ông Đào Ngọc Chuyền, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội. Về phía địa phương có Lãnh đạo, người thực hiện trợ giúp pháp lý Trung tâm trợ giúp pháp lý các tỉnh, thành phố: Khánh Hòa, Hồ Chí Minh, Lâm Đồng, Đắk Lắk, Cà Mau, Tây Ninh, Quảng Trị.
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, qua gần 8 năm triển khai Luật Trợ giúp pháp lý cùng các văn bản hướng dẫn thi hành, có thể khẳng định hệ thống pháp luật về trợ giúp pháp lý đã tạo hành lang pháp lý vững chắc cho công tác trợ giúp pháp lý phát triển toàn diện, hiệu quả. Nguồn lực Nhà nước và xã hội được huy động, phân bổ hiệu quả hơn, dịch vụ pháp lý đến với người dân nhanh chóng, đúng đối tượng và bảo đảm chất lượng, góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý của Nhà nước. Bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Trợ giúp pháp lý cũng bộc lộ một số bất cập. Hơn nữa, đứng trước bối cảnh có nhiều chính sách mới về hoàn thiện thể chế, hội nhập quốc tế, chuyển đổi số, Luật Trợ giúp pháp lý cần được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung nhằm đáp ứng phát triển trợ giúp pháp lý theo hướng hiện đại, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu trợ giúp pháp lý của người dân. Dự án xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 đang được đề xuất đưa vào Chương trình lập pháp năm 2026 (dự kiến trình Quốc hội thông qua vào tháng 5/2025). Thứ trưởng đề nghị các đại biểu thảo luận tập trung, nghiên cứu kỹ lưỡng những định hướng cần sửa đổi, những nội dung còn phù hợp cần được tiếp tục thực hiện.
Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu tại Hội thảo
Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Lê Vệ Quốc, Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý gợi mở một số nội dung thảo luận, hướng tới đổi mới công tác trợ giúp pháp lý, chẳng hạn phát huy vai trò của Ủy ban nhân dân cấp xã trong quản lý Nhà nước về trợ giúp pháp lý tại địa phương; vai trò của từng trợ giúp viên pháp lý trong nắm bắt thông tin về người thuộc diện trợ giúp pháp lý tại địa bàn,…; tính phù hợp của quy định về điều kiện thành lập Chi nhánh trợ giúp pháp lý; trợ giúp pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; điều kiện bổ nhiệm, miễn nhiệm trợ giúp viên pháp lý.
Tại Hội thảo, các đại biểu đồng thuận cao với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017. Nhiều ý kiến về định hướng sửa đổi, bổ sung Luật Trợ giúp pháp lý đã được nêu ra. Về diện người được trợ giúp pháp lý: nhiều đại biểu đề nghị mở rộng người thuộc diện trợ giúp pháp lý, không quy định có thêm điều kiện có khó khăn về tài chính đối với người khuyết tật, nạn nhân bạo lực gia đình, cha, mẹ vợ, con của liệt sỹ, đề nghị quy định người thuộc hộ cận nghèo được trợ giúp pháp lý mà không giới hạn ở người thuộc hộ cận nghèo bị buộc tội. Về chức danh trợ giúp viên pháp lý: đa số đại biểu đề xuất nghiên cứu quy định đội ngũ này là luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý và có quy định để chuyển tiếp thành luật sư khi họ thôi nhiệm vụ là trợ giúp viên pháp lý. Về cộng tác viên trợ giúp pháp lý: nhiều ý kiến đề nghị để giúp người dân tiếp cận trợ giúp pháp lý tại cơ sở cần mở rộng địa bàn được xây dựng đội ngũ cộng tác viên mà không hạn chế ở vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn. Về lĩnh vực trợ giúp pháp lý, nhiều đại biểu đề nghị mở rộng trợ giúp pháp lý trong lĩnh vực kinh doanh thương mại, tư vấn giúp người nghèo, cận nghèo có thể thực hiện các hoạt động kinh doanh vươn lên thoát nghèo.
Đồng chí Đỗ Thị Hải, Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Khánh Hoà trao đổi tại Hội thảo
Phát biểu kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc ghi nhận những nỗ lực của đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý thời gian qua, kết quả thực hiện trợ giúp pháp lý sau gần 30 năm cho thấy hoạt động trợ giúp pháp lý thực sự rất nhân văn. Các điều kiện về cơ sở vật chất, chính sách chưa hoàn thiện nhưng đã hình thành đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý rất tâm huyết, có trách nhiệm cao. Qua Hội thảo có thể thấy, ngoài việc khẳng định sự cần thiết cần sửa đổi Luật Trợ giúp pháp lý còn thấy rõ vai trò không thể thiếu của trợ giúp pháp lý trong đòi sống xã hội. Trên cơ sở các ý kiến thảo luận tại Hội thảo, Thứ trưởng cũng đặt ra vấn đề nghiên cứu sửa đổi Luật như: việc quy định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp trong Luật này sẽ thay đổi phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng, do đó, cần cân nhắc kỹ; việc mở rộng đối tượng trợ giúp pháp lý cần được nghiên cứu cân nhắc kỹ lưỡng bảo đảm phù hợp với nguồn lực của đất nước; nghiên cứu về chế định cộng tác viên trợ giúp pháp lý, công tác chuyển đổi số để tiết kiệm chi phí, thời gian quản lý, thực hiện trợ giúp pháp lý, nâng cao hiệu suất công việc. Ngoài ra, Thứ trưởng cũng đề nghị nghiên cứu làm rõ thêm cơ chế tài chính trong hoạt động trợ giúp pháp lý, có thể có thiết chế huy động các nguồn lực ngoài ngân sách để tạo nguồn hỗ trợ, động viên, khuyến khích các địa phương làm tốt hoặc địa phương còn khó khăn,…
Phan Thị Thu Hà,
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp