Cần có quy định về thay đổi người hướng dẫn tập sự trợ giúp pháp lý

Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 có hiệu lực từ ngày 01/01/2018 có nhiều quy định mới trong đó có quy định về tập sự trợ giúp pháp lý (Điều 20), trên cơ sở quy định của Luật, Thông tư số 08/2017/TT-BTP ngày 15/11/2017 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định chi tiết một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý và hướng dẫn giấy tờ trong hoạt động trợ giúp pháp lý quy định nhiều nội dung có liên quan đến hoạt động tập sự trợ giúp pháp lý như: Người tập sự trợ giúp pháp lý (Điều 23); Trách nhiệm của Trung tâm, người tập sự và người hướng dẫn tập sự trợ giúp pháp lý (Điều 24); Thời gian tập sự trợ giúp pháp lý (Điều 25); Thay đổi nơi tập sự trợ giúp pháp lý (Điều 26); Tạm ngừng tập sự trợ giúp pháp lý (Điều 27), tuy nhiên, về thay đổi người hướng dẫn tập sự thì hiện tại văn bản quy phạm pháp luật về trợ giúp pháp lý chưa quy định về vấn đề này.

Việc chưa có quy định về người tập sự được quyền yêu cầu thay đổi người hướng dẫn tập sự được xem là khoảng trống của pháp luật, từ đó tạo nên bất cập trong trường hợp người hướng dẫn tập sự không còn làm việc tại Trung tâm trợ giúp pháp lý (chuyển công tác, thôi việc, buộc thôi việc) hoặc vì lý do sức khỏe như; bị tai nạn, ốm đau phải chữa trị trong thời gian dài, chết hoặc vì các lý do khác mà người hướng dẫn tập sự không thể tiếp tục hướng dẫn tập sự trợ giúp pháp lý.
Mặt khác, giả thiết người hướng dẫn tập sự vi phạm các quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 7[1] Quy tắc nghề nghiệp trợ giúp pháp lý ban hành kèm Thông tư số 03/2020/TT-BTP ngày 28/4/2020 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định hành vi ứng xử của trợ giúp viên pháp lý với người tập sự trợ giúp pháp lý như là: đối xử bất bình đẳng, không công bằng giữa những người hướng dẫn tập sự, không tận tình truyền đạt kiến thức cho người tập sự thậm chí lợi dụng tư cách người hướng dẫn yêu cầu người tập sự làm các công việc không liên quan đến chương trình tập sự như: đưa đón con đi học, đưa đón người nhà đi khám chữa bệnh, vay tiền của người tập sự không trả, thậm chí còn ép buộc về mặt tình cảm trái ý muốn của người tập sự…Trong những trường hợp này, thì người tập sự muốn được thay đổi người hướng dẫn tập sự nhưng do pháp luật hiện hành về trợ giúp pháp lý chưa có quy định về vấn đề này nên không có cơ chế để bảo vệ người tập sự trong trường hợp quyền và lợi ích hợp pháp của họ bị người hướng dẫn tập sự vi phạm.

Tham khảo một số lĩnh vực pháp luật có tính chất tương đồng như: Luật sư[2], công chứng[3], các lĩnh vực này đều có quy định về việc thay đổi người hướng dẫn tập sự.
Từ yêu cầu của thực tế khách quan cũng như giúp cho việc hoàn thiện hệ thống pháp luật thì việc bổ sung quy định về thay đổi người hướng dẫn tập sự vào văn bản quy phạm pháp về trợ giúp pháp lý là phù hợp và cần thiết./.



[1] Trợ giúp viên pháp lý không đươc phân biệt đối xử giữa những người tập sự trợ giúp pháp lý; không được lợi dụng tư cách người hướng dẫn tập sự để buộc người tập sự trợ giúp pháp lý phải làm những việc không thuộc phạm vi tập sự
[2] Điều 15 Thông tư số 19/2013/TT-BTP ngày 28/11/013 của Bộ Tư pháp hướng dẫn tập sự hành nghề luật sư quy định thay đổi luật sư hướng dẫn tập sự trong trường hợp: Người tập sự có quyền đề nghị thay đổi luật sư hướng dẫn nếu luật sư hướng dẫn thuộc một trong các trường hợp sau đây:
1. Luật sư hướng dẫn không còn đủ một trong các điều kiện hướng dẫn tập sự hành nghề luật sư quy định tại khoản 1 Điều 14 của Luật Luật sư và Điều 12 của Thông tư này.
2. Luật sư hướng dẫn không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ quy định tại Điều 13 của Thông tư này.
3. Luật sư hướng dẫn chết hoặc vì lý do sức khoẻ hoặc các lý do khách quan khác mà không thể tiếp tục hướng dẫn tập sự hành nghề luật sư…”
[3] Khoản 1 Điều 12 Thông tư số 04/2015/TT-BTP ngày 15/04/2015 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn tập sự hành nghề công chứng quy định Người tập sự có quyền đề nghị thay đổi công chứng viên hướng dẫn tập sự trong các trường hợp sau đây:
a) Công chứng viên hướng dẫn tập sự chết, vì lý do sức khỏe hoặc lý do khách quan khác mà không thể tiếp tục hướng dẫn tập sự;
b) Công chứng viên hướng dẫn tập sự không thực hiện đầy đủ trách nhiệm quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 10 của Thông tư này.



                                                                                                                               Như Lan – Phòng Chính sách và quản lý nghiệp vụ trợ giúp pháp lý